LA IHA JOVEN IDA MAKA HELA IHA KOTUK IHA TIMOR-LESTE ANALIZE SITUASAUN # 1 JOVEN FETO AGRIKULTÓR SIRA

Size: px
Start display at page:

Download "LA IHA JOVEN IDA MAKA HELA IHA KOTUK IHA TIMOR-LESTE ANALIZE SITUASAUN # 1 JOVEN FETO AGRIKULTÓR SIRA"

Transcription

1 LA IHA JOVEN IDA MAKA HELA IHA KOTUK IHA TIMOR-LESTE ANALIZE SITUASAUN # 1 JOVEN FETO AGRIKULTÓR SIRA

2 UNITED NATIONS DEVELOPMENT GROUP ASIA AND THE PACIFIC for more information or to request another copy please contact Belun NGO at APRIL 2018

3

4

5 Introdusaun Foin-sa e sira nu udar xave hodi atinje dezenvolvimentu sustentável. Importante tebes katak foin-sa e hotu-hotu hetan asesu ida ho igualdade ba edukasaun ho kualidade, justisa, saúde, oportunidade sira ba empregu no partisipasaun iha sosiedade, no mós atu hetan protesaun husi violénsia. Liu husi aprovasaun ba Objetivu Dezenvolvimentu Sustentável iha tinan 2015 no aprovasaun ba Polítika Nasionál Juventude foun iha tinan 2016 husi VI Governu, Timor-Leste kompromete tiha ona atu la husik hela juventude ida iha kotuk. Atu fó apoiu baesforsu nasionál ida-ne e, Organizasaun Nasoins Unidas (ONU) iha Timor-Leste no ONG Belun halo esforsu kolaborativu, hodi lansa série análize foun ida ho títulu La iha joven ida maka hela iha kotuk iha Timor-Leste. Objetivu husi série ida-ne e mak atu hasa e komprensaun kona-ba situasaun no vulnerabilidade sira husi grupu juventude balu ne ebé espesífiku no liliu dezafiu sira-ne ebé sira enfrenta atu hetan benefísiu hosi Objetivu Dezenvolvimentu Sustentável tinan 2030 nian. Análize ida-idak aprezenta análize situasaun ninian ne ebé bazeia ba analize independente ba dadus kuantitativu husi Sensus Timor-Leste Tinan 2015 no ba dadus kualitativu husi diskusaun grupu foku sira, no mós evidénsia husi estudu no relatóriu sira ne ebé hala o tiha ona iha Timor-Leste. Rezultadu sira aprezenta situasaun foinsa e nian iha área moris saudavel, edukasaun, empregu no empregabilidade, partisipasaun sívika no violensia ho krime, tuir pilár sira Polítika Nasionál Juventude nian. Análize sira-ne e mós fó rekomendasaun sira ba Governu, sosiedade sivíl, setór privadu no parseiru dezenvolvimentu sira oinsá atu garante oportunidade sira ho igualdade ba grupu sira-ne e iha kontestu dezenvolvimentu Timor-Leste nian. Joven-feto ne ebé envolve tiha iha setór agrikultura integra vulnerabilidade sira balu tanba sira-nia idade, jéneru no hela-fatin ka árearezidénsia nian. Tanba ne e, dala barak sira iha asesu menus ba oportunidade sira edukasaun, saúde no ekonómiku. Nó mós enfrenta diskriminasaun bazeia ba sira-nia seksu, sira iha dezafiu duplu husi servisu iha setór ida ne ebé hetan apresiasaun no apoiu menus.dala barak haree katak halo to os ka agrikultura ne e mak hanesan opsaun ikus liu ba sira ba servisu. Governu komprometidu atu transforma agrikultura ba negósiu-servisu ne ebé ho lukru ka benefísiu, áreaxave ida ba diversifikasaun ekonomia no atu kria oportunidade servisu ba juventude (Planu Estratéjiku MAF Tinan ). Governu Timor-Leste ratifika ona Konvensaun kona-ba Halakon Diskriminasaun Hotu-hotu Kontra Feto (CEDAW) no liután komprometidu atu hadi a feto rurálsira-nia moris, liuhusi hala o asinatura inter-ministeriál nian ba Deklarasaun Maubisse iha fulan-outubru, tinan 2015, ne ebé ho objetivu atu promove empoderamentu ekonomia feto rurálnian.polítika Nasionál Juventude nian mós halo ema joven rurálno joven-fetosai grupu alvu prioridaderua ba intervensaun sira juventude nian. Finalmente, Planu Aksaun Nasional ba Violensia Bazea ba Jenru (PAN VBJ) konsidera no buka solusaun atu reduz risku ba feto Timor sira maka hetan esperiensa ba violencia durante sira nia moris. Timor-Leste iha dadus disponivel kona-ba situasaun sira feto nian, ema joven no ema ne ebé envolve tiha iha atividade (servisu) sira halo to os maibéraramente integradu atu hatudu realidade joven-feto agrikultór sira. Rezultadu sira ne ebé aprezenta tiha iha rezumu ida-ne e nu udar rezultadu husi análizeba Sensus tinan 2015 nian, Diskusaun Grupu Foku tolu nian ne ebé hala o tiha iha Hera, Suai no Dili no mós evidénsia ne ebé halibur (koleta) tiha husi estudu no relatóriu sira barak ne ebé relevante. 1 Kontestu

6 Rezultadu sira Iha tinan 2015, iha tiha joven-feto agrikultór na in-24,525, ka 21% husi joven-feto entre idade tinan (iha eskala husi 8% idade tinan 15 to o 35% iha idade tinan 24). Iha tiha feto agrikultór barak liu fali agrikultór mane sira: ema na in-23,575, ka 20% husi joven-mane hanesan agrikultor. Agrikultór feto sira iha namkari iha munisípiu sira hotu, ho persentajen sira boot liuhotu mak iha Ermera no Manatuto. Fig.1: Porsentu juventude feto ne ebé agrikultór iha Munisípiu ida-idak Fontes: GDS_SensusTL_Tinan 2015 Atrazadu iha edukasaun Feto agrikultór sira iha rezultadu akadémiku ne ebé ki ik liuhotu fali joven-feto sira seluk, ho nivel literasia hanesan baixu. Porsentu tolunulu husi joven-feto agrikultór sira nunka tuir (atende) eskola ida, ida-ne ebé konsideradu aas liu fali kompara ho joven-feto ne ebé la ós agrikultór (8%). Husi feto agrikultór sira ne ebé atende tiha iha eskola balu, 34% la atende to o iha eskola pré-sekundáriu, enkuantu só 16% de it husi naun-agrikultór sira para sira-nia eskola sedu de it. Só 3% husi agrikultór sira mak atende tiha ensinu universidade nian versus 13% husi la ós agrikultór sira. Imajen iha kraik ne e hatudu oinsá mak grupu ida-ne e hela iha kotuk ka atrazadu liu ho edukasaun. 2

7 Metade (50%) husi feto sira agrikultór ho idade tinan 15 la bele lee iha kualkér língua kompara ho 11% husi feto sira ho idade tinan 15 ne ebe la ós agrikultór. Maibé, to o idade tinan 24, númeru analfabetu tún ona ba 31% ba feto agrikultór sira, ne e hatudu katak feto sei kontinua atu aprende nafatin atu lee tantu ho sira-nia esforsu rasik ka posivelmente ho formasaun téknika ka informál, atende eskola iha meiudia, maibé servisu iha dadeer no loraik. Ein jerál, agrikultór barak liu la hetan treinamentu formál ruma kona-ba oinsá mak atu halo to os, no sira-nia abilidade barak liu bazeia ba esperiénsia sira-nia inan-aman no viziñu sira-nian saida mak sira aprende tiha liuhusi sira-nia esperiénsia rasik. Joven-feto sira balu ne ebé tama hamutuk ona ba halo to os sira bele hetan tiha ona oportunidade sira ba treinamentu ne ebé husi pesoál estensionista sira governu nian ka ONG sira prepara no oferese tiha ba sira. Ema joven sira mós bele estuda kona-ba agrikultura iha Universidade. Iha tinan 2015, 40% husi estudante sira Fakuldade Agrikultura Universidade Nasional de Timor-Leste (UNTL) mak feto. Joven-feto balu iha motivasaun hodi buka atu estuda kona-ba siénsia agrikultura nian iha UNTL tanba sira haree agrikultura hanesan área ida ne ebé iha posobilidade sira no melloramentu ba Timor-Leste, no sira haree sira-nia an hanesan fasilitadór no inovadór sira iha prosesu ida-ne e: Ha u estuda hela atu nune e ha u bele muda agrikultura husi sistema tradisionál ba sistema ida modernu nian. Maioria estudante sira husi universidade ne'ebe partisipa ona iha DGF, sira rasik lakohi atu servisu nu'udar agrikultor iha terenu.sira buka pozisaun sira governu nian ka profisionál relasionadu ho agrikultura (mak hanesan funsionáriu estensaun sira). Young Female Farmers Young Female Non-Farmers University Secundary Pre- Secundary Primary Never Attend School Kaben sedu no risku saúde aas liu Joven-feto agrikultór sira, hetan oan ho idade ida sei nurak (joven) liu no iha oan barak liu ho idade tinan 24 kompara ho feto sira la ós agrikultór, aumenta risku ba komplikasaun durante tuur-ahi. Iha tinan 2015, 35% husi feto agrikultór sira ho idade tinan 18 mak kaben tiha ona, kompara ho 8% joven-feto la ós agrikultór. Lei iha Timor-Leste dehan katak ema ida presiza iha idade tinan 17 atu bele kaben (ka tinan 16 se ho autorizasaun inan-aman nian). 3

8 Feto nia idade tinan La ós agrikultór sira Agrikultór sira Totál Antes 15 1% 3% 1% Antes 16 3% 16% 4% Antes 17 4% 25% 7% Antes 18 8% 35% 12% Feto agrikultór 42% ho idade tinan iha pelumenus oan ida ona versus 12% de it husi feto la ós agrikultór sira. Iha Timor-Leste, inan adolexente sira (ho idade tinan 15-19) iha liu posibilidade atu mate tanba kauza sira relasiona ho isin-rua no tuur-ahi kompara ho inan ho idade tinan iha (1,037 mate pur 100,000 vs. 534 mate pur 100,000). Apezárde risku ida-ne e, joven-feto agrikultór barak liu tuur-ahi antes idade tinan 20, kompara ho joven-feto sira seluk (42% versus 16%). Metade (48%) husi labarik sira ne ebé moris husi inan sira ho idade tinan moris husi joven-feto agrikultór sira, mezmu sira só reprezenta de it 21% husi populasaun feto. No mós, joven-feto rurál ladún iha posibilidade atu tuur-ahi (partus) iha fasilidade saúde sira ka ho parteira / pesoál saúde profisionál no treinadu, kompara ho joven-feto la ós agrikultór sira. Distánsia fasilidade saúde sira iha área rurál bele sai razaun prinsipál ida. 26%husi joven-feto agrikultór sira ne ebé mak tuur-ahi (partus) iha fasilidade saúde sira tenke halo viajen oras ida ka liu hodi ba to o iha fasilidade ida, ho opsaun transporte limitadu kompara ho área urbanu sira. Peskiza resente ne ebé hala o husi UNFPA realisa tiha katak dala barak joven-feto isin-rua sira antes idade tinan 20 sira-ne e sedauk kaben: Ne e hatudu katak dala barak la hanoin hetan kona-ba moris nu udar inan no kaben. Deskobre tiha katak kauza sira ba isin-rua ho idade adolexente hanesan falta koñesimentu kona-ba saúde reprodutiva seksuál, falta asesu ba planeamentu familiár no norma jéneru ne ebé la suporta joven-feto sira nia kbiit iha sira-nia relasaun sira. Dala barak joven-feto sira husik/sai tiha eskola bainhira sira isn-rua no raramente fila fali ba eskola depois partu tanba atitude membru família sira-nian ka eskola nian ka tanba la kleur de it sira isin-rua tan fali ona. Iha parte seluk, joven-feto ne ebé sai tiha ona eskola haree hanesan elijível ba kaben (kazamentu) no nune e bele tama ba kazamentu ka hahú moris nu udar inan husi idade ida nurak (joven). Politika Nasional ba Edukasaun Inklusiva rekonhese grupo ne e nia vulnerabilidade no hakarak promove estudante feto sira ne ebe sai inan ona kontinua eskola ka filafali ba eskola depois partu, to o remata. Joven-feto agrikultór sira bele mós sai vulnerável liu ba violénsia doméstika. 59% husi feto ne ebé iha ona parseiru, esperiensia violénsia fíziku no/ka seksuál husi mane ida, tuir relatoriu Nabilan nian. No mós, feto ne ebé servisu ba sira-nia família sira ka hanesan hetan esperiénsia violénsia fíziku dala rua liu kompara ho feto ne ebé dezempregadu. 4

9 Diskriminasaun iha setór agrikultura Estrutura patriarkál sosiedade Timorense impoin knaar (papél) sira ne ebé forte ba feto no mane, ne ebé tau mane hanesan xefe uma-kain no, ne e duni, nia mak fonte prinsipál podér nia iha uma nia laran no feto mak responsável ba tarefa sira uma-kain nian, ne ebé inklui hakiak labarik, te in, haree no kuidadu ema sira ne ebé moras no idozu. Iha mós espetativu sira forte ba feto kona-ba eventu kulturál públiku no serimónia sira, divizaun tarefa ka obrigasaun sira ne ebé feto mós adere maka as liu ba. 83% feto Timorense fiar katak feto ida ninia papél importante liu mak atu tau matan/kuidadu ninia uma no te in ba ninia família. Feto sira-nia responsabilidade uma-kain nian iha impaktu boot ba sira-nia abilidade atu partisipa iha papél sira foti desizaun públiku no envolve iha atividade sira produsaun rendimentu nian. Ida-ne e limita sira-nia asesu ba informasaun no oportunidade sira treinamentu nian. Estudu ba Finál Programa Fini ba Moris (The Seeds of Life End of Program Survey) hetan katak feto benefisiáriu sira iha asesu menus liu ba informasaun duké mane sira. Mane sira simu informasaun husi funsionáriu estensaun sira, maibé feto hetan informasaun ne e husi família sira. Joven-feto barak mak sente katak halo to os hanesan sira-nia responsabilidade ba sira-nia família, no ida-ne e la ós sira-nia eskolla dahuluk servisu nian. Partisipante sira ida husi DGF dehan Ne e la loos katak juventude la iha interese ba estudu sira ka hadi a sira-nia an, maibé, tanba nesesidade sira uma-kain nian, ami tenke [halo to os] atu hamenus todan ba família. Maibé, balu eskolla dalan ida-ne e, tanba bele apoia sira atu fó ka lori osan (rendimentu) sira tama mai sira-nia família, no mós iha fleksibilidade ida boot liu fali servisu ida iha eskritóriu nian. Feto ida dehan osan bele hetan loroloron duké hein ba fulan ramata hanesan servisu/empregu oioin sira seluk. Maioria joven-feto iha DGF relata tiha katak sira iha responsabilidade no tarefa sira hanesan ba sira-nia inan-aman no laen sira ba jestaun terrenu sira. Sira envolve tiha hodi prepara rai (terrenu), rega, tau adubus, kolleita, no fa an iha merkadu. Peskiza sira seluk hatudu katak feto agrikultór sira hala o tipu atividade agrikulturál oioin no funsaun sira merkadu nian kompara ho mane sira. Feto sira-nia envolvimentu iha produsaun ai-hán no prosesamentu oioin (varia) liu no komprensivu liu fali mane sira-nian no sira iha liu posibilidade atu fa an produtu agrikulturál sira iha merkadu. Maibé, feto sira nia kontribuisaun dala barak ladun hetan rekonhosimentu no valorisa. Peskiza husi TOMAK hetan katak feto sira nia knaar iha agrikulura hanesan invizível no vizaun katak mane mak halo/foti desizaun mós fó impaktu ba sira-nia abilidade atu partisipa ho igualdade iha aktividade agrikultura no instituisaun sira merkadu nian, programa sira, teknolojia, lideransa no governansa. Feto sira-nia reprezentasaun menus, ne ebé bele haree mós iha Ministériu Agrikultura. Entre tinan , só 23% de it husi benefísiáriu sira husi Ministériu Agrikultura mak iha tiha ona feto ka grupu sira lidera husi feto, apezárde alvu ida 35%. Feto mós menus reprezentasaun iha Ministériu. Dezde fulan-agostu, tinan 2017, só 46 (11%) de it funsionáriu estensaun sira suku 407 nian ne ebé feto. Iha nivel jestaun seniór, feto na in-haat de it mak nomeadu hanesan diretór (só na in-ida mak iha pozisaun téknika) no feto na in-15 hanesan xefe departamentu sira iha tinan Pozisaun senior sira seluk hotu (Inspetór Jerál, Sekretáriu Jerál, Diretór Jerál neen Diretór Nasionál & Rejionál 19 no Diretór Munisípiu 12) mak mane. 5

10 Empregu vulnerável Servisu agrikulturál bele husik feto ekonómikamente sai vulnerável. Servisu agrikulturál ne e tuir tempu de it no depende ba tempu no kondisaun sira merkadu nian. Feto hirak-ne e la ekipadu ho téknika sira moderna nian atu responde ba mudansa ambiente. Feto barak ko alia kona-ba dezafiu sira mak hanesan bee la natoon, falta asesu ba pestisida ka fertilizante ka ekipamentu agrikultura nian, no difikuldade sira atu transporta sira-nia produtu ba merkadu. Feto sira balu ko alia kona-ba asesu limitadu ba osan ne ebé hetan liuhusi sira-nia servisu agrikultura. Ba feto ne ebé seidauk kaben kontribui ba sira-nia servisu doméstiku, osan ruma ne ebé hetan husi esforsus hirak-ne e ba família. Se sira presiza osan sira tenke husu fali husi sira-nia inan-aman sira. TOMAK nia relatóriu resente hetan katak dala barak feto sira la sai na in ba rai (apropria) ne ebé sira halo to os ka servisu ba. Feto balu bele halo negosiasaun kona-ba atu utiliza rai ho rai na in sira. Seguransa direitu ba propriedade nian sei determinante tebes iha feto ida ninia vontade hodi envolve atu aumenta sira-nia tempu no investimentu finanseiru iha produsaun agrikultura kompara tiha ho meius-de-vida, moris ho baze agrikultura nian. Grupu feto agrikultura iha tendénsia atu fó apoiu boot liu ba joven-feto, tanba asisténsia mútua entre feto sira. Ida-ne e bele hala o ho forma fahe/partilla servisu, ka husi fó empresta osan husi rendimentu grupu nian ne ebé koleta tiha, permite sira atu hahú negósiu sira, kontinua sira-nia edukasaun, ka apoia sira-nia oan ba eskola/edukasaun. Grupos mós lori oportunidade sira ba treinamentu, fornesimentu, no fundus husi ONG sira no governu. Maske iha vantage husi cooperativa agrikultura ne ebe bele ajuda liga ho vulnerabilidade, joven feto agrikultor maluk hirak ne e mos mensiona kona ba problema iha lideranza no jestaun, ne ebe bele hatun sira nia efisiensia. Rekomendasaun sira Governu presiza kria polítika di ak ba joventude sira ezemplu fo isentivu ba juventude agrikultór sira, atu nune e joven bele sai pilár importante ba dezenvolve setór agríkula iha Timor-Leste. (Estudante UNTL) 1.Implementa aproximasaun multi-setoriál hodi empodera joven-feto agrikultór sira Secretariadu Estadu ba Igualdade jeneru no Inklusaun Sosial (SEIGIS), MAF no gabinete Primeiru Ministru revee no implementa Deklarasaun Maubisse, aproximasaun multi-setoriál hodi empodera feto rurál. 2.Hasa e asesu ba no kompleta eskola Ministériu Edukasaun asegura katak estudente sira ne ebe sai isin rua no inan ona bele tuir eskola no filafali ba eskola depois partu to o remata ho suksesu, tuir Politika Nasional ba Edukasaun Inklusivu; no mos kolabora ho familia sira, laen sira, no banin sira hodi apoia joven-feto ne e kompleta eskola. Kontinua fó programa sira literasia nian no abilidade moris nian ne ebé ho alvu ba joven-feto sira iha área sira no asegura oportunidades ba joven feto atu participa iha programa edukasaun tekniku ne ebe ezisti ona, tuir Politika Nasional ba Edukasaun Inklusivu. 6

11 3.Hanorin (eduka) kona-ba Saúde Seksuál no Saúde Reprodutiva ME desenvolve no implementa edukasaun kompreensivu ba sexualidade ba joven sira hanesan parte ida kurríkulu nacional, tuir PAN ba VBJ Ministeriu da Saude asegura katak servisu saúde ne ebé amigável ba juventude iha sentru/postu saude katak respeita liu ba joven-feto sira-nia nesesidade sira. MdS nia programa Saúde da Família fo prioridade ba joven-feto agrikultór sira: tanba sira iha/hetan oan (labarik) barak iha idade nurak (joven), sira presiza hetan mensajem/informasaun konaba saude reproduktiva, materna no saude labarik nian, no liuhusi foka ba grupo ne e, proporsaun labarik sira aas atu hetan benefisiu. 4.Fó atensaun ba violénsia doméstika liuhusi implementa PAN ba VBJ SEIGIS koordena ho parseiru sira hotu atu involve komunidade sira no liderenza local atu ajuda mandaza hahalok nian konaba violensisia bazea ba jeneru (VBJ). Sekretariadu Estadu ba Komunikasaun (SECOMS) dezenvolve kodigu konduta ida kona-ba oinsa hato'o istoria relasiona ho VBJ, hala'o formasaun mandatoriu tinan-tinan ba jornalista sira, no monitoriza oinsa hato'o notisia kona-ba VBJ no asuntu sensitivu jeneru 5.Hadi a agrikultura no oportunidade treinamentu ba dezenvolvimentu kapasidade Ministériu Agrikultura no Peskas (MAF) no Sekretaria Estadu ba Juventude no Traballo (SEJT) servisu ho joven-feto agrikultór sira hodi identifika téknika sira modernu ne ebé adekuadu hodi ajuda atu salva tempu no hadi a produsaun. MAF, SEIGIS no Sosiedade Sivil servisu hamutuk atu apoia grupu joven-feto agrikultór sira, espesialmente iha ortikultura, liuhusi fó seguransa liu no apoiu mútua ba joven-feto agrikultór sira. MAF, SEIGIS, MCIE no INAP koordena atu hadi a jestaun finanseiru, abilidade komersializasaun, no ajuda sira atu lori sira-nia produtu sira ba merkadu. MAF no SEIGIS ho apoiu husi OSS sira no setór privadu dezenvolve no fornese abilidades ba empreendedorizmu no lideransa ba joven-feto agrikultór sira. 6.Fó atensaun ba diskriminasaun iha setór agrikultura nia laran Parseiru hotu ne ebe servisu iha sector agrikultura hasa e vizibilidade no persepsaun públiku nian kona-ba feto no labarik-feto sira iha setór agrikultura. MAF Asegura asesu ho igualdade ba feto ba subsídiu governu nian ka programa sira rekompensa nian no kontinua atu servisu hodi hasa e persentajen benefisiáriu feto sira ka grupu sira maka feto mak lidera, tuir Deklarasaun Maubisse no Estratejia Nasional ba Empregu Gabinete Primer Ministru asegura dadus dezagregadu tuir seksu, indikadór sira ne ebé sensível ba jéneru no estatístika sira ba planeamentu orsamentasaun no monitorizasaun ne ebé sensível ba jéneru iha liña Ministeriál sira ne ebé relevante hodi asegura feto no mane hetan benefísiu ho igualdade husi programa no polítika governu nian. MAF no Komisaun Funksaun Publika hasa e persentajen feto ne ebé kaer pozisaun manajeriál sira iha MAF nia laran iha nivel munisípiu no nasionál sira atu nune e joven-feto sira iha modelu ezemplár no embaixadora poténsial atu halo avokasia ba sira-nia preokupasaun sira. UNTL kria mentoria ka karreira ba programa sira lesionamentu nian iha UNTL atu liga líder feto sira iha setór agrikultura ho estudante sira. 7

12 Referénsia sira 1. Asian Development Bank (ADB) Timor-Leste Country Gender Assessment. 2. Fasilidade Dezenvolvimentu Merkadu (FDM). Tinan Análize ba Kiak no Jéneru Iha Agrikultura iha Timor Leste. 3. Ajénsia Nasionál ba Avaliasaun Akadémiku & Akreditasaun (ANAAA). Tinan Publikasaun ba dadus estatístika edukasaun Ensinu Superiór nian. 4. Ministériu Agrikultura no Peskas (MAF) Ministériu Agrikultura no Peskas ninia Planu Estratéjiku Tinan Dili, Timor-Leste. 5. Wigglesworth, Ann. August Youths in search of a future: Urban drift, education and work in Timor-Leste In Development Bulletin No. 78: Urban Development in the Pacific. The Australian National University. 6. Taft, Angela no Lyndsey Watson. Tinan Violénsia Kontra Feto iha Timor-Leste: Análize Sekundáriu ba Levantamentu Demográfiku no Saúde Tinan La Trobe University. 7. Governu Konstitusionál Da-6 Repúblika Demokrátika Timor-Leste. Deklarasaun Maubisse. Loron15, fulan-outubru, tinan UNFPA. Fulan-Maiu, tinan Isin-rua Nurak (Joven) no Kaben (Kazamentu) Sedu iha Timor-Leste: Peskiza kona-ba Mekanizmu sira Foti Desizaun ba Joven-Feto iha Munisípiu sira Covalima, Aileu, no Dili. Dili, Timor-Leste. 9. Diresaun Nasionál Estatístika no UNFPA. Tinan Monografia Mortalidade: Tinan 2010 Sensus Populasaun no Uma-kain Timor-Leste. 10. Ministériu Agrikultura. Tinan Relatóriu no. 25/DNPPMAJ-MAP/III/2017. Dili. 11. Ministériu Agrikultura no Peskas. Tinan Fini ba Moris 3, Finde Programa Peskiza, Volume 1: Relatóriu Prinsipál. Dili. 12. The Asia Foundation (TAF). Tinan Komprensaun kona-ba Violénsia Kontra Feto no Labarik sira iha Timor-Leste: Rezultadu sira husi Estudu Liña-Baze Nabilan nian Relatóriu Prinsipál. The Asia Foundation: Dili. 13. TOMAK (Toós ba moris diak). Fulan-Marsu, tinan Análize ba Igualdade Jéneru no Inkluzaun Sosiál, Relatóriu Tékniku 8. Dili. 8

LHOxfamOJE3May2019te

LHOxfamOJE3May2019te Observasaun no Analiza ba Politika Governu Iha Jeral Estadu La o Hamutuk Dili, 3 Maiu 2019 Outline Prioridade iha livru OJE Objetivu OJE Fontes Finansiamentu OJE Sustentabilidade Fundu Petrolíferu RAEOA-ZEESM

More information

CBA FAQs_TETUM

CBA FAQs_TETUM MOBILIZASAUN KOMUNITÁRIU Hapara violénsia hasoru feto liuhosi asaun komunitária PERGUNTA SIRA BAIBAIN EMA HUSU (FAQS) SETEMBRU 2017 Pergunta sira baibain ema husu (FAQs) kona-ba Nabilan nia Serbisu Mobilizasaun

More information

Microsoft Word - PN 08 - National Security Policy-Making and Gender _Tetum_.d

Microsoft Word - PN 08 - National Security Policy-Making and Gender _Tetum_.d Nota Prátika 8 Jéneru no Pakote Matéria RSS Halo Polítika kona-ba Seguransa Nasionál no Jéneru KONTEÚDU Tanba sá mak jéneru ne e importante ba polítika seguransa nasionál? Oinsá mak bele integra jéneru

More information

ViolasaunAmbientalDec2018pptx

ViolasaunAmbientalDec2018pptx APRENDE HAMUTUK ESPERIÉNSIA AT KONA BA VIOLASAUN LISENSAMENTU AMBIENTÁL HUSI IMPLEMENTASAUN PROJETU BOOT SIRA IHA TIMOR-LESTE Diskusaun Nakloke iha Programa Ita ba Ita LH nia Public Fundraising. Dili,

More information

Proteje Ita no Itania bebé. Teste raan iha Ita-nia vizita prenatál primeiru Tetum (Protecting you and your baby)

Proteje Ita no Itania bebé. Teste raan iha Ita-nia vizita prenatál primeiru Tetum (Protecting you and your baby) Proteje Ita no Itania bebé. Teste raan iha Ita-nia vizita prenatál primeiru Tetum (Protecting you and your baby) Pamfletu ida-ne'e fó informasaun konaba teste raan (koko raan) ne'ebé baibain oferese no

More information

TLDPMEconomia24Jul2014te

TLDPMEconomia24Jul2014te Komentáriu Sosiedade Sivíl ba Enkontru Timor- Leste ho Parseiru Dezenvolvimentu iha 2014 Setór Estratéjiku Ekonómiku 25 Jullu 2014 Konteúdu Introdusaun...1 Dezenvolvolve ekonomia sustentável no ekitavel...2

More information

4/17/2019 Titlu Rezultadu Survey konaba Umakain Konsumu Manutolun no Na'an Manu 1/1

4/17/2019 Titlu Rezultadu Survey konaba Umakain Konsumu Manutolun no Na'an Manu 1/1 4/17/2019 Titlu Rezultadu Survey konaba Umakain Konsumu Manutolun no Na'an Manu 4/17/2019 Intro Sumariu Hodi Integra hamutuk pratika save konsumu manutolun iha kampana vasinasaun moras manu husi departementu

More information

LHSubPNOJE2018te

LHSubPNOJE2018te La o Hamutuk Institutu Timor-Leste ba Monitoriza no Analiza Dezenvolvimentu Rua Dom Alberto Ricardo, Bebora, Dili, Timor-Leste Tel : +670 332 1040 Email : laohamutuk@gmail.com Sítiu : www.laohamutuk.org

More information

Foti Liman Hodi Desidi & Dezenvolve Ministério da Administração Estatal Rua Jacinto Cândido Dili, Timor-Leste Phone:

Foti Liman Hodi Desidi & Dezenvolve Ministério da Administração Estatal Rua Jacinto Cândido Dili, Timor-Leste Phone: Foti Liman Hodi Desidi & Dezenvolve Ministério da Administração Estatal Rua Jacinto Cândido Dili, Timor-Leste Phone: 3317202 E-mail: komunikasaun@estatal.gov.tl Suporta hosi: Programa Apoiu Governasaun

More information

La'o Hamutuk aprezentasaun ba ADN 18-Jul-2013 Papél Sosiedade Sivíl hodi tau matan ba Investimentu Estadu Aprezentasaun husi La o Hamutuk ba Retratu A

La'o Hamutuk aprezentasaun ba ADN 18-Jul-2013 Papél Sosiedade Sivíl hodi tau matan ba Investimentu Estadu Aprezentasaun husi La o Hamutuk ba Retratu A Papél Sosiedade Sivíl hodi tau matan ba Investimentu Estadu Aprezentasaun husi La o Hamutuk ba Retratu Anuál Ajénsia Nasionál Dezenvolvimentu RDTL nian 18 Jullu 2013 La o Hamutuk Institutu Timor-Leste

More information

Introdusaun Prémiu Nutrisaun Prezidente Prémiu Nutrisaun Lideransa Nasionál 2015 Atu fó rekoñesimentu, motivasaun no inspirasaun ba serbisu no lideran

Introdusaun Prémiu Nutrisaun Prezidente Prémiu Nutrisaun Lideransa Nasionál 2015 Atu fó rekoñesimentu, motivasaun no inspirasaun ba serbisu no lideran Introdusaun Prémiu Nutrisaun Prezidente Prémiu Nutrisaun Lideransa Nasionál 2015 Atu fó rekoñesimentu, motivasaun no inspirasaun ba serbisu no lideransa nutrisaun di ak, Sua Eselénsia Prezidente Repúblika

More information

Microsoft Word - Module III. LIDERANSA.docx

Microsoft Word - Module III. LIDERANSA.docx MODUL III JLIDERANSA Belun Rua No. 5 de Farol PO. Box 472 Telefone: +670 3310 353 www.belun.tl 1 Lideransa iha Organizasaun... 3 A. Jeitu no lalaok lideransa... 4 B. Komunikasaun... 5 C. Transparensia...

More information

Estratejia Parseria País: Timor-Leste, tinan : AVALIASAUN SETÓR (SUMÁRIU): FINANSAS

Estratejia Parseria País: Timor-Leste, tinan : AVALIASAUN SETÓR (SUMÁRIU): FINANSAS Estratejia Parseria País: Timor-Leste, tinan 2011 2015 AVALIASAUN SETÓR (SUMÁRIU): FINANSAS 1 Mapa Dalan iha Setór ne e 1. Dezempeñu, Problema, no Oportunidade sira iha Setór ne e a. Atividade bankáriu

More information

Projetu Ai-han Di ak ba Saúde Di ak liu Aileu, Baucau, Bobonaro no Covalima Sumáriu Baseline, Outubru 2018 World Vision-nia funsionariu no PSF iha Ail

Projetu Ai-han Di ak ba Saúde Di ak liu Aileu, Baucau, Bobonaro no Covalima Sumáriu Baseline, Outubru 2018 World Vision-nia funsionariu no PSF iha Ail Projetu Ai-han Di ak ba Saúde Di ak liu Aileu, Baucau, Bobonaro no Covalima Sumáriu Baseline, Outubru 2018 World Vision-nia funsionariu no PSF iha Aileu demonstra prepara ai-han-super. Foto: Suzy Sainovski/World

More information

Komprende Violénsia Kontra Feto no Labarik iha Timor-Leste: Konkluzaun sira husi Programa Nabilan nia Estudu Baze Sumáriu Relatóriu Australian Embassy

Komprende Violénsia Kontra Feto no Labarik iha Timor-Leste: Konkluzaun sira husi Programa Nabilan nia Estudu Baze Sumáriu Relatóriu Australian Embassy Komprende Violénsia Kontra Feto no Labarik iha Timor-Leste: Konkluzaun sira husi Programa Nabilan nia Estudu Baze Sumáriu Relatóriu Australian Embassy Timor-Leste Komprende Violénsia Kontra Feto no Labarik

More information

Lansamentu ba Timor-Leste nia Dokumentu Politika kona ba Fronteiras Maritimas.TETUN_FINAL

Lansamentu ba Timor-Leste nia Dokumentu Politika kona ba Fronteiras Maritimas.TETUN_FINAL DISKURSU SUA ESELÊNSIA, PRIMEIRU-MINISTRU REPÚBLIKA DEMOKRÁTIKA TIMOR-LESTE DR. RUI MARIA DE ARAÚJO NIAN BA LANSAMENTU BA TIMOR-LESTE NIA DOKUMENTU POLÍTIKA KONA BA FRONTEIRAS MARÍTIMAS Dili 29 Agostu

More information

DebateRai2Julhu2012

DebateRai2Julhu2012 Rede ba Rai Sekretariadu, Fundasaun Haburas, Rua Celestino da Silva, Farol, Dili- Timor-Leste Email: redebarai@gmail.com Telemovel: +670 7922648 Rede ba Rai nudár mahon ba Organizasaun besik 20 ne ebé

More information

Microsoft Word - EWER Alert - Naktuka - Tetun - Jul 10.doc

Microsoft Word - EWER Alert - Naktuka - Tetun - Jul 10.doc Sistema Atensaun no Responde Sedu (AtRes) Maiu-Junhu 2010 Atividade TNI indika tensaun tamba demarkasaun fronteira seidauk rezolve iha Oe-cusse 16 Julhu 2010 Sistema AtRes (Sistema Atensaun no Responde

More information

REVISTA SITUASAUN FEVREIRU-MARSU 2019 Sistema Atensaun no Responde Sedu (AtReS) estabelese ona iha tinan 10 liu ba, hala o servisu monitorizasaun insi

REVISTA SITUASAUN FEVREIRU-MARSU 2019 Sistema Atensaun no Responde Sedu (AtReS) estabelese ona iha tinan 10 liu ba, hala o servisu monitorizasaun insi REVISTA SITUASAUN FEVREIRU-MARSU 2019 Sistema Atensaun no Responde Sedu (AtReS) estabelese ona iha tinan 10 liu ba, hala o servisu monitorizasaun insidente violénsia ne ebé akontese loro-loron iha teritoriu

More information

InflRD7te.pdf

InflRD7te.pdf Nota Informativa Kona-ba Inflasaun Iha Timor Leste Moda Inflasaun o 2010. Linha Azul iha grafiku ida- - aumentu ida- - uke média iha tinan neen tinan 2011. flasaun. Fátor prinsipál husi inflasaun mak ai-han

More information

Ami-nia Dalan Mak Ba-oin; Sai Forte Hamutuk Hakbi it Sobrevivente Feto-sira husi Violénsia iha Timor-Leste Liu-husi Peskiza Asaun Partisipativu (PAP)

Ami-nia Dalan Mak Ba-oin; Sai Forte Hamutuk Hakbi it Sobrevivente Feto-sira husi Violénsia iha Timor-Leste Liu-husi Peskiza Asaun Partisipativu (PAP) Ami-nia Dalan Mak Ba-oin; Sai Forte Hamutuk Hakbi it Sobrevivente Feto-sira husi Violénsia iha Timor-Leste Liu-husi Peskiza Asaun Partisipativu (PAP) Asosiasaun Chega! ba ita (ACbit) Asia Justice and Rights

More information

República Democrática de Timor-Leste

República Democrática de Timor-Leste República Democrática de Timor-Leste Introdusaun Prinsipiu ne ebé durante aplika ba Orsamentu Jeral Estadu presiza tama vigôr no nia implementasaun hahú iha loron 1 fulan Janeiru. Wainhira seidauk vigôr,

More information

Final Relatoriu Peskiza LH iha Suai

Final Relatoriu Peskiza LH iha Suai La o Hamutuk Institutu Timor-Leste ba Monitor no Analiza Dezenvolvimentu Rua D. Alberto Ricardo, Bebora, Dili, Timor-Leste Tel: +670-3321040 or +670-77234330 (mobile) email: laohamutuk@gmail.com Website:

More information

Orsamentu Jerál Estadu ba tinan 2016_

Orsamentu Jerál Estadu ba tinan 2016_ DISKURSU HOSI ESELÉNSIA PRIMEIRU-MINISTRU REPÚBLIKA DEMOKRÁTIKA TIMOR-LESTE, DR. RUI MARIA DE ARAÚJO, IHA BIBAN APREZENTASAUN PROPOSTA LEI ORSAMENTU JERÁL ESTADU BA 2016 Parlamentu Nasionál Loron 1, fulan

More information

v Prezentasaun Sumario a. Introdusaun b. Projeto no Apoio c. Begraun informasaun no fahe informasaun d. Konkluzaun

v Prezentasaun Sumario a. Introdusaun b. Projeto no Apoio c. Begraun informasaun no fahe informasaun d. Konkluzaun v Prezentasaun Sumario a. Introdusaun b. Projeto no Apoio c. Begraun informasaun no fahe informasaun d. Konkluzaun A. Introdusaun Many Hands International nu udar ONG ida nebe mai hahu nia serbisu iha

More information

LH konaba PAN Fome Zero

LH konaba PAN Fome Zero La o Hamutuk Institutu Timor-Leste ba Monitor no Analiza Dezenvolvimentu Rua dos Martires da Patria, Bebora, Dili, Timor-Leste Tel: +670 332 1040 email: info@laohamutuk.org Website: www.laohamutuk.org

More information

BriefingBankadaDez2018te

BriefingBankadaDez2018te PIB Petróleu PIB Naun-petróleu 2013 2014 2015 2016 $4,234 (75%) $1,415 (25%) $2,591 (64%) $1,454 (36%) $1,496 (48%) $1,609 (52%) $820 (33%) $1702 (67%) Produtivu (agric.& manuf.) $306 $310 $294 $305 Reseita

More information

Relatóriu Final_EA_LH2018 1

Relatóriu Final_EA_LH2018 1 La o Hamutuk Institutu Timor-Leste ba Monitor no Analiza Dezenvolvimentu Rua Dom Alberto Ricardo, Bebora, Dili, Timor-Leste Tel: +670-3321040 or +670-77234330 (mobile) email: laohamutuk@gmail.com Website:

More information

REVIZAUN ESTRATÉJIKU TIMOR-LESTE PROGRESU NO SUSESU ATU ALKANSA OBJETIVU DEZENVOLVIMENTU SUSTENTÁVEL 2 Tau matan ba ita-nia futuru Centre of Studies f

REVIZAUN ESTRATÉJIKU TIMOR-LESTE PROGRESU NO SUSESU ATU ALKANSA OBJETIVU DEZENVOLVIMENTU SUSTENTÁVEL 2 Tau matan ba ita-nia futuru Centre of Studies f REVIZAUN ESTRATÉJIKU TIMOR-LESTE PROGRESU NO SUSESU ATU ALKANSA OBJETIVU DEZENVOLVIMENTU SUSTENTÁVEL 2 Tau matan ba ita-nia futuru Centre of Studies for Peace and Development (CEPAD) Timor-Leste no Johns

More information

TransVieira

TransVieira Kandidatu PR Sr. Amorin Vieira Ema hotu iha Timor hakfodak bainhira Sr. Amorin kandidata nia an hanesan Prezidente hodi bele kandidata ho lider sira seluk iha TL. Saida mak sai hanesan motivasaun husi

More information

ReJistrasaun Rai iha Timor-Leste REJISTRASAUN RAI iha Timor-Leste Análiza ba impaktu husi Sistema Nacionál de Cadastro (SNC) 120

ReJistrasaun Rai iha Timor-Leste REJISTRASAUN RAI iha Timor-Leste Análiza ba impaktu husi Sistema Nacionál de Cadastro (SNC) 120 ReJistrasaun Rai iha Timor-Leste REJISTRASAUN RAI iha Timor-Leste Análiza ba impaktu husi Sistema Nacionál de Cadastro (SNC) 120 Rede ba Rai (RbR) Copyright 2019 Rede ba Rai kompostu husi organizasaun

More information

ETAN for UNTL

ETAN for UNTL Solidaridade ba Timor Leste husi povo EUA no rai seluk. ETAN no IFET Charlie Scheiner, UNTL, 17 Abril 2009 http://www.etan.org East Timor Action Network/U.S. Rede Aksaun Timor Leste/EUA Hahu 10 Dezembru

More information

GOVERNU KONSTITUSIONÁL VII NIAN PROGRAMA GOVERNU KONSTITUSIONÁL VII NIAN 1 Ohin loron Timor oan sira bele sente otimista kona- ba futuru. Ita nia unid

GOVERNU KONSTITUSIONÁL VII NIAN PROGRAMA GOVERNU KONSTITUSIONÁL VII NIAN 1 Ohin loron Timor oan sira bele sente otimista kona- ba futuru. Ita nia unid GOVERNU KONSTITUSIONÁL VII NIAN PROGRAMA GOVERNU KONSTITUSIONÁL VII NIAN 1 Ohin loron Timor oan sira bele sente otimista kona- ba futuru. Ita nia unidade mai husi soberania husi fronteira sira, valór husi

More information

Rezumu Politika_Cover_Tetun_Belun

Rezumu Politika_Cover_Tetun_Belun Dinámika Konflitu no Violénsia Liga ba Artes Marsiais iha Timor Leste ONG Belun Rezumu Politika Maiu 2014 Dokumentu ida ne e produz husi programa DAME (Democracy and Development in Action through the Media

More information

Remembering the past Final Tetum

Remembering the past Final Tetum TIMOR-LESTE HANOIN-HETAN PASADU Rekomendasaun sira atu harii ho efikás Programa Nasionál ba Reparasaun no Institutu Públiku ba Memória Publikasaun Amnesty International Publikasaun dahuluk iha Fevereiru

More information

Persepsaun husi Inan-Feton sira kona-ba Planeamentu Familiar Iha Distritu Viqueque & Dili (Timor-Leste) RELATÓRIU FINAL 1

Persepsaun husi Inan-Feton sira kona-ba Planeamentu Familiar Iha Distritu Viqueque & Dili (Timor-Leste) RELATÓRIU FINAL 1 Persepsaun husi Inan-Feton sira kona-ba Planeamentu Familiar Iha Distritu Viqueque & Dili (Timor-Leste) RELATÓRIU FINAL 1 Heather Wallace, Agostu 2014 2 Persepsaun Husi Inan-Feton sira konaba Planeamentu

More information

Sistema Atensaun no Responde Sedu (AtReS) ALERTA Preokupasaun Komunidade Naktuka liga ho Lia nain ne ebé Ema Deskuñesidu Oho Mate iha Fronteira Sub-di

Sistema Atensaun no Responde Sedu (AtReS) ALERTA Preokupasaun Komunidade Naktuka liga ho Lia nain ne ebé Ema Deskuñesidu Oho Mate iha Fronteira Sub-di Sistema Atensaun no Responde Sedu (AtReS) ALERTA Preokupasaun Komunidade Naktuka liga ho Lia nain ne ebé Ema Deskuñesidu Oho Mate iha Fronteira Sub-district Nitibe, District Oecussi Janeiru 2013 Durante

More information

JUDICIAL SYSTEM MONITORING PROGRAMME PROGRAMA MONITORIZASAUN BA SISTEMA JUDISIÁRIU SUBMISAUN PENSAUN MENSÁL VITALÍSIA: Projetu Lei Nú. 5/III no Projet

JUDICIAL SYSTEM MONITORING PROGRAMME PROGRAMA MONITORIZASAUN BA SISTEMA JUDISIÁRIU SUBMISAUN PENSAUN MENSÁL VITALÍSIA: Projetu Lei Nú. 5/III no Projet JUDICIAL SYSTEM MONITORING PROGRAMME PROGRAMA MONITORIZASAUN BA SISTEMA JUDISIÁRIU SUBMISAUN PENSAUN MENSÁL VITALÍSIA: Projetu Lei Nú. 5/III no Projetu Lei Nú. 9/III kona-ba Pensaun Mensál Vitalísia ba

More information

PROSESU PAGAMENTU BA IDOZUS NO NIA POTENSIALIDADE BA KONFLITU Relatóriu Polítik

PROSESU PAGAMENTU BA IDOZUS NO NIA POTENSIALIDADE BA KONFLITU Relatóriu Polítik Relatóriu Polítika IX Rua No. 5 de Farol PO Box 472 Dili, Timor-Leste +670-331-0353 www.belun.tl Dili, 18 Dezembru 2014 Autór: Constantino da Conçeição Escollano Brandão Costa Ximenes Editór Sira: Hannah

More information

World Bank Document

World Bank Document Public Disclosure Authorized Public Disclosure Authorized Public Disclosure Authorized Public Disclosure Authorized 43480 Timor-Leste s Foin-sa e iha Krize: Analiza Situasional kona ba Opsaun Politika

More information

ALOLA ANNUAL REPORT 2018 TETUM Final FOR pRINTING eDITING VERS.cdr

ALOLA ANNUAL REPORT 2018 TETUM Final FOR pRINTING eDITING VERS.cdr Fundasaun ALOLA Relatório anual FUNDASAUN ALOLA - Strong Women Strong Nation FETO TIMOR-LESTE IHA STATUS IGUÁL IHA ASPEITU MORIS HOTU-HOTU (Asesu, partisipasaun, papél iha halo desizaun, goza benefísiu

More information

Graphic2

Graphic2 KONVENSAUN INTERNASIONÁL KONA-BA DIREITU SIVÍL NO POLÍTIKU KONVENSAUN INTERNASIONÁL KONA-BA DIREITU SIVÍL NO POLÍTIKU Tradusaun La Ofisial KONVENSAUN INTERNASIONÁL DIREITU SIVÍL NO POLÍTIKU Adotadu no

More information

Microsoft Word - SP Rede ba Rai Version for Members - reduced.docx

Microsoft Word - SP Rede ba Rai Version for Members - reduced.docx Planu&Estratéjiku&Rede&ba&Rai& 2015"2018 2 Konteúdu Introdusaun*...*3 Istoria*Rede*ba*Rai*...*3 Planu*Estratejiku*2015* *2018*...*5 Observasaun*Forsa*no*Limitasaun*Prosesu*Planu*Estratéjiku*...*6 Estrutura*Relatoriu*Ida*Ne

More information

REVISTA SITUASAUN NOVEMBRU - DEZEMBRU 2014 ASUNTU NE EBÉ PRESIZA TAU ATENSAUN Insidente liga ba joven no arte marsiais sai númeru a as no sai preokupa

REVISTA SITUASAUN NOVEMBRU - DEZEMBRU 2014 ASUNTU NE EBÉ PRESIZA TAU ATENSAUN Insidente liga ba joven no arte marsiais sai númeru a as no sai preokupa REVISTA SITUASAUN NOVEMBRU - DEZEMBRU 2014 ASUNTU NE EBÉ PRESIZA TAU ATENSAUN Insidente liga ba joven no arte marsiais sai númeru a as no sai preokupasaun nasionál Insidente hamutuk 10 iha Novembru no

More information

Lina Orientasaun PM ba Orsamentu

Lina Orientasaun PM ba Orsamentu Hosi S. Exelénsia Primeiru-Ministru, Sr. Taur Matan Ruak Loron 07 fulan-juñu tinan 2019 Introdusaun Iha tinan 17 ikus ne e, governu sira tuituir-malu iha ona susesu hodi hametin pás no estabilidade sosiál,

More information

7 Teste adaptasaun koto nani iha Timor-Leste Abstratu 1Armindo Moises, Luis Pereira, Antonio do Rego, Abril de Fátima, Amandio da Costa Ximenes, Tobia

7 Teste adaptasaun koto nani iha Timor-Leste Abstratu 1Armindo Moises, Luis Pereira, Antonio do Rego, Abril de Fátima, Amandio da Costa Ximenes, Tobia 7 Teste adaptasaun koto nani iha Abstratu 1Armindo Moises, Luis Pereira, Antonio do Rego, Abril de Fátima, Amandio da Costa Ximenes, Tobias Moniz Vicente, Luis Fernandes, Apolinario Ximenes, Maria Martins

More information

LIA ULUK

LIA ULUK ESTATUTU FFS LIA DAULUK Fundasaun Foin Sãe ne ebé ho lia badak FFS ne e orgaun Juventude ne ebé maka moris iha tinan 2011. Uluk nanain Juventude ne ebé iha inisiativu atu organiza povu Timor Leste hola

More information

La o Hamutuk Institutu Timor-Leste ba Monitor no Analiza Dezenvolvimentu Rua Martires da Patria, Bebora, Dili, Timor-Leste Tel: no

La o Hamutuk Institutu Timor-Leste ba Monitor no Analiza Dezenvolvimentu Rua Martires da Patria, Bebora, Dili, Timor-Leste Tel: no La o Hamutuk Institutu Timor-Leste ba Monitor no Analiza Dezenvolvimentu Rua Martires da Patria, Bebora, Dili, Timor-Leste Tel: +670 3321040 no +670 7234330, email: info@laohamutuk.org Website: www.laohamutuk.org

More information

FIXA INFORMASAUN 2016 BA PÚBLIKU Timor-Leste la husu liu husi nia direitu tuir Lei Internasional. SAIDA MAK FRONTEIRAS MARÍTIMAS? Nasaun sira ne ebé t

FIXA INFORMASAUN 2016 BA PÚBLIKU Timor-Leste la husu liu husi nia direitu tuir Lei Internasional. SAIDA MAK FRONTEIRAS MARÍTIMAS? Nasaun sira ne ebé t FIXA INFORMASAUN 2016 BA PÚBLIKU Timor-Leste la husu liu husi nia direitu tuir Lei Internasional. SAIDA MAK FRONTEIRAS MARÍTIMAS? Nasaun sira ne ebé tasi haleu (kosteiru) iha direitu atu determina sira-nia

More information

VALORIZA AGRIKULTOR SIRA NIA LIAN NO SIRA NIA MATENEK!

VALORIZA AGRIKULTOR SIRA NIA LIAN NO SIRA NIA MATENEK! VALORIZA AGRIKULTÓR SIRA-NIA LIAN NO SIRA-NIA MATENEK Relatóriu Konsultasaun ho Agrikultór-sira Relatóriu husi: Institutu Timor-Leste ba Monitorizasaun no Analiza Dezenvolvimentu Agostu 2011 i VALORIZA

More information

««free ««gratis ««free ««gratis ««free ««gratis ««Buletin La o Hamutuk Vol. 19, No. 1 Maiu 2018 Parabens ba Povu Timor-Leste no Membru Parlamentu no G

««free ««gratis ««free ««gratis ««free ««gratis ««Buletin La o Hamutuk Vol. 19, No. 1 Maiu 2018 Parabens ba Povu Timor-Leste no Membru Parlamentu no G ««free ««gratis ««free ««gratis ««free ««gratis ««Buletin La o Hamutuk Vol. 19, No. 1 Maiu 2018 Parabens ba Povu Timor-Leste no Membru Parlamentu no Governu VIII La o Hamutuk hakarak hato o parabens ba

More information

Irlanda Norte ezamemédiku ba susun Ajuda ita atu deside

Irlanda Norte ezamemédiku ba susun Ajuda ita atu deside Irlanda Norte ezamemédiku ba susun Ajuda ita atu deside Saida mak kankru susun ne e? 4 Saida mak ezame-médiku ba susun? 5 Rezultadus ezame-médiku ba susun 8 Halo eskolla ida benefísius no riskus posível

More information

Relatoriu Observasaun Eleisaun Prezidente 20 Marsu 2017 Final

Relatoriu Observasaun Eleisaun Prezidente 20 Marsu 2017 Final Relatóriu Monitorizasaun Insidente Violénsia Eleitorál iha Eleisaun Prezidensiál 2017 Sistema Atensaun no Responde Sedu (AtReS) Dokumentasaun NGO Belun, Kampaña no Eleisaun Prezidensiál, 20 Marsu 2017.

More information

Alkatiri4Feb2013en

Alkatiri4Feb2013en INTERVENSAUN IHA ABERTURA DEBATE LEI OJE 2013 SEKRETÁRIU-JERÁL FRETILIN NO DEPUTADU, HODI BANKADA PARLAMENTÁR FRETILIN NIA NARAN KOMBATE KIAK NO HATUUN INFLASAUN NU UDAR PEDRA-DE-TOQUE HODI LAO BA DEZENVOLVIMENTU

More information

Microsoft Word - MAHEIN_33_OK.doc

Microsoft Word - MAHEIN_33_OK.doc Introdusaun Mahein Nian Lian Nú. 33, 27 Abril 2012 Serbisu Polisia Tránzitu no Siguransa Rodoviária 1 Serbisu polisia tranzitu no siguransa rodoviária (parajen, hein kareta fatin) hanesan serbisu ne ebé

More information

Konta Jeral Estadu 2011

Konta Jeral Estadu 2011 DISKURSU SUA EXELÊNSIA PRIMEIRU-MINISTRU KAY RALA XANANA GUSMAO NIAN IHA OKAZIAUN DEBATE KONA-BA KONTA JERAL ESTADU NIAN 2011 Parlamentu Nasional, Díli 11 Dezembru 2012 Sua Exelênsia Señor Prezidente Parlamentu

More information

Backup_of_ALOLA ANNUAL REPORT 2015 DRAFT Kinta tetum

Backup_of_ALOLA ANNUAL REPORT 2015 DRAFT Kinta tetum 2015 RELATÓRIO ANUAL Fundasaun Alola Advokasia Promove Feto Nia Direitu Umanu FUNDASAUN ALOLA Strong Women Strong Nation - Feto Forte Nasaun Forte FETO TIMOR-LESTE IHA STATUS IGUAL IHA ASPEITU MORIS HOTU-HOTU

More information

Microsoft Word - RevSit Marsu 2014_Final_Tetun.doc

Microsoft Word - RevSit Marsu 2014_Final_Tetun.doc REVISTA SITUASAUN MARSU 2014 ASUNTU NE EBÉ PRESIZA TAU ATENSAUN u PNTL na in rua (2) hetan kanek wainhira halo atuasaun ba grupu KRM PNTL na in rua (2) hetan kanek wainhira halo atuasaun ba grupu Konsellu

More information

Microsoft Word - judecsetesarailos_t

Microsoft Word - judecsetesarailos_t JUDICIAL SYSTEM MONITORING PROGRAMME PROGRAMA DE MONITORIZAÇÃO DO SISTEMA JUDICIAL Justice Update Periodu : Dezembru 2009 Pubikasaun : Dezembru 2009 Railos Hetan Sentensa Tinan 2 Fulan 8 Tanba Simu no

More information

Microsoft Word - Trimester Nasional - TETUM _ Final_ 14 Aug 2013

Microsoft Word - Trimester Nasional - TETUM _ Final_ 14 Aug 2013 ANALIZAA POTENSIÁL KONFLITU Trimestre XII Outubru 20122 to o Janeiru 2013 Monitorizasaunn programa AtReS (Atensaun no Responde Sedu) ba relatoriu Trimester XII, ne ebé kobre periodu Outubru 2012 to o Janeiru

More information

AtReS - Revista Situasaun - Marsu Tetun Final

AtReS - Revista Situasaun - Marsu Tetun Final REVISTA SITUASAUN MARSU 2013 ASUNTU NE EBÉ PRESIZA ATENSAUN IHA FULAN IDA NE E: Buatus Grupu 51 Kaer Aikulit at Tensaun Konflitu iha Fronteira Asaun Violénsia entre grupu arte marsiais balu TENDENSIA KONFLITU

More information

OJE 2014 no ligasaun ba Ekonomia TL

OJE 2014 no ligasaun ba Ekonomia TL Liu 50% povu moris iha liña pobreza nia okos. 80% povu hela iha area rurais, moris ho agrikultura subsistensia. Liu 1,500 labarik ho idade menus tinan lima mate kada tinan husi kondisaun bele prevene maizumenus

More information

16 Projetu edukativu Pastorál Juveníl Inspetoria nian Filhas de Maria Ausiliadora Inspetoria S. Maria D. Mazzarello TIN Timor - Indonézia

16 Projetu edukativu Pastorál Juveníl Inspetoria nian Filhas de Maria Ausiliadora Inspetoria S. Maria D. Mazzarello TIN Timor - Indonézia 16 Projetu edukativu Pastorál Juveníl Inspetoria nian Filhas de Maria Ausiliadora Inspetoria S. Maria D. Mazzarello TIN Timor - Indonézia ESKOLA Ambiente ne ebé dezenvolve matenek ne ebé sira iha tuir

More information

Sobrevive Iha Impunidade Istória Feto sira ne ebé la hetan nafatin Justisa

Sobrevive Iha Impunidade Istória Feto sira ne ebé la hetan nafatin Justisa Sobrevive Iha Impunidade Istória Feto sira ne ebé la hetan nafatin Justisa SOBREVIVE IHA IMPUNIDADE Istória Feto sira ne ebé la hetan nafatin Justisa Edisaun Daruak, Fevereiru 2018 Ekipa Hakerek Na in

More information

World Bank Document

World Bank Document Public Disclosure Authorized Public Disclosure Authorized Public Disclosure Authorized Public Disclosure Authorized FETO AGRIKULTÓR IHA TIMOR-LESTE: Hadi a Lakuna Produtividade UN Women Timor-Leste no

More information

Taka lakuna jerasaun iha Timor-Leste: Oinsá mak programa kriativu bele kontribui 5 Amy Stevenson, Kim Dunphy, Cesario de Lourdes & Ildefonso da Silva

Taka lakuna jerasaun iha Timor-Leste: Oinsá mak programa kriativu bele kontribui 5 Amy Stevenson, Kim Dunphy, Cesario de Lourdes & Ildefonso da Silva Taka lakuna jerasaun iha Timor-Leste: Oinsá mak programa kriativu bele kontribui 5 Amy Stevenson, Kim Dunphy, Cesario de Lourdes & Ildefonso da Silva Introdusaun Artigu ida-ne'e esplora dezafiu ida-ne'ebé

More information

11 Efeitu adaptasaun hare variedade lokál mean ba klima no ambiente Abstratu Tobias Moniz Vicente, 14 Robert Williams Seeds of Life, 15Myrtille Lacost

11 Efeitu adaptasaun hare variedade lokál mean ba klima no ambiente Abstratu Tobias Moniz Vicente, 14 Robert Williams Seeds of Life, 15Myrtille Lacost 11 Efeitu adaptasaun hare variedade lokál mean ba klima no ambiente Abstratu Tobias Moniz Vicente, 14 Robert Williams Seeds of Life, 15Myrtille Lacoste Seeds of Life Rezultadu teste adaptivu ba hare natar

More information

Fronteiras Marítimas iha Tasi Timor Kay Rala Xanana Gusmão Xefe Negosiador ba Delimitasaun Definitiva Fronteiras Marítimas no Reprezentante Espesial G

Fronteiras Marítimas iha Tasi Timor Kay Rala Xanana Gusmão Xefe Negosiador ba Delimitasaun Definitiva Fronteiras Marítimas no Reprezentante Espesial G Fronteiras Marítimas iha Tasi Timor Kay Rala Xanana Gusmão Xefe Negosiador ba Delimitasaun Definitiva Fronteiras Marítimas no Reprezentante Espesial Governu ba Asuntus Petroleu 1 Istória Badak Tasi Timor

More information

Submisaun Luta Hamutuk ba OGE 2011 ba Komisaun C

Submisaun Luta Hamutuk ba OGE 2011 ba Komisaun C INSTITUTUBAPESQUIZA/INVESTIGASAUN,ADVOKASIANOKAMPAÑA Timor LesteInstituteforResearch,AdvocacyandCampaigns Add:RuaGov.CelestinodaSilva Farol,AldeiaLirio,SucoMotael,VeraCruz,Dili EmailAdd:lutahamutuk2005@yahoo.comorlutahamutuk.timorleste@gmail.com

More information

República Democrática de Timor Leste Ministério da Agricultura e Pescas Sistema Fini Nasionál ba Variedade Ne ebé Lansa Fornese familia agrikultór Tim

República Democrática de Timor Leste Ministério da Agricultura e Pescas Sistema Fini Nasionál ba Variedade Ne ebé Lansa Fornese familia agrikultór Tim República Democrática de Timor Leste Ministério da Agricultura e Pescas Sistema Fini Nasionál ba Variedade Ne ebé Lansa Fornese familia agrikultór Timor Leste ho asesu ne ebé siguru ba fini kualidade di

More information

Lei Tributaria fo vantajem barak liu ba kompania no emprezariu: Bainhira los mak fos bele baratu

Lei Tributaria fo vantajem barak liu ba kompania no emprezariu: Bainhira los mak fos bele baratu s INSTITUTU BA PESQUIZA/INVESTIGASAUN, ADVOKASIA NO KAMPAÑA Timor-Leste Institute for Research, Advocacy and Campaigns Add: Rua Gov. Celestino da Silva-Farol, Aldeia Lirio, Suco Motael, Vera Cruz, Dili

More information

Reprezentasaun arte fatuk iha kostume kulturál ema Fataluku iha Tutuala, Lautem Kim Dunphy 3, Ildefonso da Silva, Nelinha Pereira, Thomas Lopes & Holl

Reprezentasaun arte fatuk iha kostume kulturál ema Fataluku iha Tutuala, Lautem Kim Dunphy 3, Ildefonso da Silva, Nelinha Pereira, Thomas Lopes & Holl Reprezentasaun arte fatuk iha kostume kulturál ema Fataluku iha Tutuala, Lautem Kim Dunphy 3, Ildefonso da Silva, Nelinha Pereira, Thomas Lopes & Holly Schauble 4 Fotografia: Membru komunidade iha Tutuala

More information

Microsoft Word - wjureport125_t

Microsoft Word - wjureport125_t JUDICIAL SYSTEM MONITORING PROGRAMME PROGRAMA DE MONITORIZAÇÃO DO SISTEMA JUDICIAL PROVIZAUN ARTIGU 125 KODIGU PROSESU PENAL: LORI IMPLIKASAUN DILEMATIKU BA VITIMA VIOLENSIA DOMESTIKA HO APOIU HUSI: DILI,

More information

República Democrática de Timor-Leste Orsamentu Geral Estadu 2016 Aprovadu Panorama Orsamental Livru 1 Sai sidadaun diak, sai heroi diak ba ita nia nas

República Democrática de Timor-Leste Orsamentu Geral Estadu 2016 Aprovadu Panorama Orsamental Livru 1 Sai sidadaun diak, sai heroi diak ba ita nia nas República Democrática de Timor-Leste Orsamentu Geral Estadu 2016 Aprovadu Panorama Orsamental Livru 1 Sai sidadaun diak, sai heroi diak ba ita nia nasaun Índise Parte 1: Diskursus Primeiru-Ministru...

More information

JUDICIAL SYSTEM MONITORING PROGRAMME

JUDICIAL SYSTEM MONITORING PROGRAMME JUDICIAL SYSTEM MONITORING PROGRAMME PROGRAMA DE MONITORIZAÇÃO DO SISTEMA JUDICIAL Aktualizasaun Justica Periodo : Maiu 2008 Edisaun:... /2008 Perspektiva Legal Konaba Klemensia Prefasiu Iha loron 23 Abril

More information

JUDICIAL SYSTEM MONITORING PROGRAMME PROGRAMA MONITORIZASAUN BA SISTEMA JUDISIÁRIU Sumáriu Kazu Tribunál Distritál Suai Juñu 2019 Afirmasaun: Sumáriu

JUDICIAL SYSTEM MONITORING PROGRAMME PROGRAMA MONITORIZASAUN BA SISTEMA JUDISIÁRIU Sumáriu Kazu Tribunál Distritál Suai Juñu 2019 Afirmasaun: Sumáriu JUDICIAL SYSTEM MONITORING PROGRAMME PROGRAMA MONITORIZASAUN BA SISTEMA JUDISIÁRIU Sumáriu Kazu Tribunál Distritál Suai Juñu 2019 Afirmasaun: Sumáriu Kazu ne e deskreve faktu sira no prosesu iha tribunál

More information

Fabrika Semente iha Caisido Distritu Baucau: Oportunidade no Ameasa? Mahein Nia Lian Nú. 79, 09 Juñu 2014 Relatoriu Fundasaun Mahein Nia Lian ne e sup

Fabrika Semente iha Caisido Distritu Baucau: Oportunidade no Ameasa? Mahein Nia Lian Nú. 79, 09 Juñu 2014 Relatoriu Fundasaun Mahein Nia Lian ne e sup Fabrika Semente iha Caisido Distritu Baucau: Oportunidade no Ameasa? Mahein Nia Lian Nú. 79, 09 Juñu 2014 Relatoriu Fundasaun Mahein Nia Lian ne e suporta husi povu Amerikanu liu husi Ajénsia Estadus Unidus

More information

Traditional justice workshop report _tetun_

Traditional justice workshop report _tetun_ JUDICIAL SYSTEM MONITORING PROGRAMME PROGRAM PEMANTAUAN SISTEM YUDISIAL RESULTADU REPORTAJEN SORU MUTU KONA BA SISTEMA JUDISIAL FORMAL HO LOKAL Dili, East Timor Juliu 2002 KONA BA JSMP Program pemantaun

More information

Microsoft Word - ARKTL Constitution_Tetun.doc

Microsoft Word - ARKTL Constitution_Tetun.doc Anexu 2 ASOSIASAUN RADIO KOMUNIDADE TIMOR-LESTE (ARKTL) ASOSIASAUN RADIO KOMUNIDADE TIMOR LESTE (ARKTL) KONSTITUISAUN KÁPITULU Artígu 1 NARAN, STATUTA NO FATIN 1.1. Organizasaun nia naran: Organizasaun

More information

!! ```` HAKOTU EPIDEMIA TABAKU STRATEGIA IDA BA KONTROLA TABAKU PLANU AKSAUN ALIANSA NASIONAL ANTI TABAKU (ANAT) 19 NOVEMBRO 2015! 1

!! ```` HAKOTU EPIDEMIA TABAKU STRATEGIA IDA BA KONTROLA TABAKU PLANU AKSAUN ALIANSA NASIONAL ANTI TABAKU (ANAT) 19 NOVEMBRO 2015! 1 ```` HAKOTU EPIDEMIA TABAKU STRATEGIA IDA BA KONTROLA TABAKU PLANU AKSAUN ALIANSA NASIONAL ANTI TABAKU (ANAT) 19 NOVEMBRO 2015 1 TABULA KONTEUDU INTRODUSAUN..3 VISAUN NO PAPEL.. 4 DESAFIU SIRA: TODAN TAMBA

More information

Justisa ba Timor-Leste Nafatin Obrigasaun Internasional

Justisa ba Timor-Leste Nafatin Obrigasaun Internasional La o Hamutuk Institutu Timor-Leste ba Monitor no Analiza Desenvolvimentu I/1a Rua Mozambique, Farol, Dili, Timor-Leste Tel: +670 332 5013 email: info@laohamutuk.org Website: www.laohamutuk.org Justisa

More information

PRELIMINARY STATEMENT TETUM

PRELIMINARY STATEMENT TETUM Misaun Observasaun Eleitoral husi Uniaun Europeia TIMOR-LESTE, Eleisaun Prezidensial no Lejislativa, 2017 DEKLARASAUN PRELIMINARIU DAHULUK 22 Marsu 2017 Timor-Leste organiza eleisaun prezidensial ne ebé

More information

Microsoft Word - jujunepozisaunjsmp_t

Microsoft Word - jujunepozisaunjsmp_t JUDICIAL SYSTEM MONITORING PROGRAMME PROGRAMA DE MONITORIZAÇÃO DO SISTEMA JUDICIAL Justice Update June 2009 Abortu Entre Moral no Direitu Umanos Resposta no Klarifikasaun Pozisaun Institusiaonal JSMP ba

More information

Jornál Repúblika ANEKSU (Lei No.2/2016, data 3 fulan Fevereiro) Republikasaun Lei n.º 3/2004, data 14 fulan abril Lei kona-ba Partidu Polítiku sira Pa

Jornál Repúblika ANEKSU (Lei No.2/2016, data 3 fulan Fevereiro) Republikasaun Lei n.º 3/2004, data 14 fulan abril Lei kona-ba Partidu Polítiku sira Pa ANEKSU (Lei No.2/2016, data 3 fulan Fevereiro) Republikasaun Lei n.º 3/2004, data 14 fulan abril Lei kona-ba Partidu Polítiku sira Partidu polítiku sira estimula no organiza sidadaun sira nia partisipasaun

More information

DISCURSO DE

DISCURSO DE DISKURSU SUA EXELÊNSIA PRIMEIRU-MINISTRU KAY RALA XANANA GUSMÃO NIAN IHA OKAZIAUN APREZENTASAUN PROPOSTA LEI KONA-BA ORSAMENTU RETIFIKATIVU 2012 NIAN Parlamentu Nasional, Díli 11 Outubru 2012 Sua Exelênsia

More information

1 Prevalensia infestasaun trichuris suis ba fahi iha suku Lahane Oriental, posto administrativu nain feto, munisipiu Dili Rezumu Paulina Martins da Cr

1 Prevalensia infestasaun trichuris suis ba fahi iha suku Lahane Oriental, posto administrativu nain feto, munisipiu Dili Rezumu Paulina Martins da Cr 1 Prevalensia infestasaun trichuris suis ba fahi iha suku Lahane Oriental, posto administrativu nain feto, munisipiu Dili Rezumu Paulina Martins da Cruz, 1 Acacio Cardoso Amaral, 2 Lindalva Maria Jeronimo

More information

A9RA803.tmp

A9RA803.tmp Provedoria de Direitos Humanos e Justiça Relatoriu Monitorizasaun Prizaun iha Timor-Leste LIAN MAKLOKE Bazeia ba Konstitusaun RDTL artigu 27, Próvedor Direitus Humanus no Justisa núdar orgaun independente

More information

JUDICIAL SYSTEM MONITORING PROGRAMME PROGRAMA MONITORIZASAUN SISTEMA JUDISIÁRIU Sumáriu Kazu Tribunál Distritál Dili Periódu Novembru 2017 Afirmasaun:

JUDICIAL SYSTEM MONITORING PROGRAMME PROGRAMA MONITORIZASAUN SISTEMA JUDISIÁRIU Sumáriu Kazu Tribunál Distritál Dili Periódu Novembru 2017 Afirmasaun: JUDICIAL SYSTEM MONITORING PROGRAMME PROGRAMA MONITORIZASAUN SISTEMA JUDISIÁRIU Sumáriu Kazu Tribunál Distritál Dili Periódu Novembru 2017 Afirmasaun: Sumáriu Kazu tuirmai ne e deskreve faktu sira no prosesu

More information

World Bank Document

World Bank Document Public Disclosure Authorized Public Disclosure Authorized Public Disclosure Authorized Public Disclosure Authorized 42769 2 0 0 7, ii/24 TIMOR-LESTE DEZENVOLVIMENTU JUVENTUDE NO MERKADU TRABALLU: REZUMU

More information

Land_Law_tetum_Version_3_change[1]

Land_Law_tetum_Version_3_change[1] LEI Nº /2009 [Preâmbulo] REJIME ESPESIÁL KONA BA DEFINISAUN NA IN BA BENS IMÓVEIS NIAN KAPÍTULU I OBJETU NO DEFINISAUN SIRA Artigu 1.º (Objetu) 1. Lei ida ne e estabelese rejime espesiál ba definisaun

More information

REPÚBLICA DEMOCRÁTICA DE TIMOR-LESTE Lei No. 9/ Jullu Lei Suku 1 Suku sira iha funsaun determinante iha prezervasaun husi ita nia identidade kul

REPÚBLICA DEMOCRÁTICA DE TIMOR-LESTE Lei No. 9/ Jullu Lei Suku 1 Suku sira iha funsaun determinante iha prezervasaun husi ita nia identidade kul REPÚBLICA DEMOCRÁTICA DE TIMOR-LESTE Lei No. 9/2016 8 Jullu Lei Suku 1 Suku sira iha funsaun determinante iha prezervasaun husi ita nia identidade kulturál no iha mobilizasaun husi ita nia komunidade lokál

More information

Jun-Agos 1

Jun-Agos 1 Jun-Agos 1 KONTEÚDU 3 Editoriiál 3 Husi Provinsiiál 5 Halo buat ne ebé nia dehan 6 Sai Betánia 9 Hoseias: knananuk ida fidelidade nian 11 Fila fali ba abut 31 Lidun moris konsagrada 32 Klima orasaun nian

More information

Microsoft Word - Livru Matadalan_2017.docx

Microsoft Word - Livru Matadalan_2017.docx República Democrática de TimorLeste Matadalan ba Orsamentu Geral Estadu 2017 Sai sidadaun diak, sai heroi diak ba ita nia nasaun Contents Saida mak orsamentu?... 3 Saida mak orsamentu jeral estadu 2017?...

More information

JUDICIAL SYSTEM MONITORING PROGRAMME PROGRAMA MONITORIZASAUN BA SISTEMA JUDISIÁRIU Sumáriu Kazu Tribunál Distritál Oe-Cusse Maiu 2015 Sumáriu prosesu

JUDICIAL SYSTEM MONITORING PROGRAMME PROGRAMA MONITORIZASAUN BA SISTEMA JUDISIÁRIU Sumáriu Kazu Tribunál Distritál Oe-Cusse Maiu 2015 Sumáriu prosesu JUDICIAL SYSTEM MONITORING PROGRAMME PROGRAMA MONITORIZASAUN BA SISTEMA JUDISIÁRIU Sumáriu Kazu Tribunál Distritál Oe-Cusse Maiu 2015 Sumáriu prosesu julgamentu kazu iha Tribunál Distritál Oe-Cusse Periódu

More information

Microsoft Word - JSMPSubmisaunindultubaMoJOct_t

Microsoft Word - JSMPSubmisaunindultubaMoJOct_t JUDICIAL SYSTEM MONITORING PROGRAMME PROGRAMA DE MONITORIZAÇÃO DO SISTEMA JUDICIAL Poder Prezidensiál ba Indultu no Hamenus Sentensa: Persiza Lei ida Ne ebé Klaru 1. Introdusaun Submisaun JSMP ba Ministériu

More information

Microsoft Word - TL Econ & Social Brief Final-tetum-jg.doc

Microsoft Word - TL Econ & Social Brief Final-tetum-jg.doc Agostu 2007 Grupu Banku Mundial no Banku ba Dezenvolvimentu Asiatiku nian mak prepara, liu husi konsultasaun ho Parseiru Dezenvolvimentu sira LAOS TRADUSAUN OFISIAL. KARIK IHA DUVIDA RUMA, FAVOR KONSULTA

More information

Microsoft Word - BOLETIN EDISAUN I 2015.docx

Microsoft Word - BOLETIN EDISAUN I 2015.docx B O L E T I N Edisaun 01/2015 PROVEDORIA DOS DIREITOS HUMANOS E JUSTIÇA (PDHJ) PROMOVE NO PROTÉGE DIREITOS HUMANOS NO PROMOVE BOA-GOVERNASAUN Adjuntos Provedor Simu Tomada de Posse Iha PN Dili Prezidente

More information

Akompañamentu joven Laura Vicuña nian Out-Dez 1

Akompañamentu joven Laura Vicuña nian Out-Dez 1 Akompañamentu joven Laura Vicuña nian Out-Dez 1 KONTEÚDU 3 Editoriiál 3 Husi Provinsiiál 5 Halo buat ne ebé Nia dehan 6 Harohan atu manán tentasaun 9 Maria akompaña Apóstolu iha Kreda nia inísiu 11 Fila

More information

QUARTERLY REPORT

QUARTERLY REPORT RELATORIU BA FULAN TOLU NIAN FUNDU PETROLEU TIMOR - LESTE Ba fulan tolu remata iha 30 hu 2006 esenta ba Ministra Plano no Finansas Husi Autoridade Bankaria no PagamentusTimor-Leste nian INTRODUSAUN Relatoriu

More information

Tema Liturjia domingu daruak Adventu nian hato o apelu ida atu hasoru malu hikas ho Maromak, ba konversaun. Husi nia parte, Maromak nafatin prontu atu

Tema Liturjia domingu daruak Adventu nian hato o apelu ida atu hasoru malu hikas ho Maromak, ba konversaun. Husi nia parte, Maromak nafatin prontu atu Tema Liturjia domingu daruak Adventu nian hato o apelu ida atu hasoru malu hikas ho Maromak, ba konversaun. Husi nia parte, Maromak nafatin prontu atu oferese ba ema mundu foun liberdade nian, justisa

More information