Sistema halo to os uza modelu liña no espésies leguminosa (foremungu no forekeli) ba produsaun hare rai maran lokál fatumasin (oriza sativa, L) Abstra

Size: px
Start display at page:

Download "Sistema halo to os uza modelu liña no espésies leguminosa (foremungu no forekeli) ba produsaun hare rai maran lokál fatumasin (oriza sativa, L) Abstra"

Transcription

1 Sistema halo to os uza modelu liña no espésies leguminosa (foremungu no forekeli) ba produsaun hare rai maran lokál fatumasin (oriza sativa, L) Abstratu 10 Inácio Savio Pereira 12, Domingos do C. Pinto 13 Objetivu katak atu hasa'e seguransa aihan iha rai laran liu husi kriasaun no produsaun, atu asegura aihan iha rai laran, buka hatene impaktu liña no espesies leguminosa nebe serve hodi konserva agrikultura ho leguminosa nebe diak, atu hamosu inovasaun tekonolójia foun iha rai laran. Informasaun ne e hala o ona iha tinan 2016 liu ba nomos la o ho susesu tuir esperimental nebe iha. Esperimentasaun ne e hala o ona iha Aldeia Aidak, Suku Bahalara-Uain Posto Administrativo Viqueque vila, Munisipiu Viqueque. Esperimentasaun ne e hala o iha époka ida nia laran hahú husi fulan Abril to o fulan Agostu Tratamentu sira ne e fo o esperansa ba agrikultor sira iha Timor Leste. Dezeñu nebe uza ona mak dezeñu fatórial randomiza grupu kompletu ba fatór rua ho niveis kombinasaun diferente no replika dala tolu. Observasaun nebe hala o iha peskiza agronomia mak aihoris nia a as, densidade (hun/m 2, t produsaun (t/ha), todan musan kada saren ida (gr), total musan kda saren ida, total hare oan kada klobor, saren nia naruk (cm). Rezultadu nebe análize katak: Laiha interasaun entre fatór rua ba produtividade (t/ha). Iha intersaun entre fatór rua ba total musan kada saren, todan kada saren, todan musan 1000 (gr). Iha signifikante entre tratamentu legumes ba produtividade (t/ha), densidade (hun/m 2 ), total hare oan kada klobor nomos saren nia naruk. La iha signifikante entre tratamentu liñas ba produsaun (t/ha), densidade (hun/m 2 ), total hare oan kada klobor nomos saren nia naruk. Tratamentu entre liñas ba liña hat ho rezultadu produsaun 2.4 t/ha. Tratamentu entre liñas ba liña ida ho rezultadu produsaun 1.8 t/ha. Tratamentu forekeli ho rezultadu produsaun 2.2 t/ha. Tratamentu foremungu ho rezultadu produsaun 1.2 t/ha. Tratamentu non legumes ho rezultadu produsaun 2.7 t/ha. Lia fuan sávi: modelu liña x espésies leguminosa, hare, 2016 Introdusaun Hare (Oryza sativa L.) hanesan aihoris nebe importante iha mundu. Aihoris ne e mai husi nasaun oi-oin hanesan nasaun India, Bangladesh, Filipina nomos Tailandia. Hare sai aihan nebe prioridade no kontinuidade ba ema iha mundu no sai numeru dahuluk. Fós sai nesesidade báziku ba ema hotu iha mundu, (De Datta, S. K. 1975). Modelu liña iha abilidade hodi diminui efisíensia ba area agrikultura iha epoka nebe hanesan. Aliende ne e mos bele kuda no koileta ahoris liu oin ida ba diversifikasaun aihoris hodi sustenta ba aihoris balu keta faila. Modelu liña no legumes sai fatór determinante, tamba bazeia ba sistema to os nain sira nian, katak wainhira kuda aihoris ho liña nebe ideal sei livre husi kompetisaun nutrisaun rai, be e no loro matan; Nune e mos fasil atu detekta aihoris balu nebe hetan moras ka peste no mate depois fasil hamos du ut, (Anonimous, 2014). Fatór seluk nebe influensia ba produsaun hare mak kondisaun ambiente no klima sub trópika iha Timor-Leste ladun favorável hodi suporta ba aihoris nia kresimentu ikus hamenus produsaun, (Partohardjono, 1989). Espera katak esforsu nebe iha bele hasa e produsaun hare hodi responde ba kondisaun ambiente no nesesidade agrikultor sira iha Timor Leste, (Eko Mulyadi, 2016). Bazeia ba informasaun peskiza 12 Ministério da Agricultura e Pescas, Direcção Nacional de Pesquisa, 13 Estatística e Informação Geográfica 62

2 agronomia katak estabilidade resitensia ba hare no poténsialidade produsaun ba époka oi-oin. Impaktu nebe sai problema ba agrikultor sira mak Sistema Halo To os ho Modelu Liña no Espésies Leguminosa (Foremungu no Forekeli) ba Produsaun Hare Rai Maran Lokál Fatumasin. Ho objetivu atu hasa'e seguransa aihan iha rai laran liu husi kriasaun no produsaun. Buka hatene impaktu liña no espesies leguminosa nebe serve. Konserva agrikultura ho leguminosa nebe diak. Atu hamosu inovasaun téknolojia foun iha rai laran. Material no Métodu Peskiza ne e hala o ona husi fulan Abril to'o fulan Agostu de 2016 iha Aldeia Aidak, Suku Bahalara-Uain Posto Administrativo Viqueque vila, Munisipiu Viqueque. Tratamentu sira ne e fo o esperansa ba agrikultor sira iha Timor Leste. Dezeñu nebe uza mak dezeñu fatórial randomiza grupu kompletu ba fatór rua ho niveis kombinasaun diferente no replika dala tolu. Observasaun nebe hala o iha peskiza agronomia mak aihoris nia a as, densidade (hun/m 2, t produsaun (t/ha), todan musan kada saren ida (gr), total musan kda saren ida, total hare oan kada klobor, saren nia naruk (cm). Rezultadu no Diskusaun Elementu Rai Nitrojéniu (N) ka C. organiku Elementu nitrojéniu nia iha prosperidade másimu hodi estabelesimentu sel aihoris, redi nomos orgaun aihoris. Nitrojéniu iha funsaun nebe maijoritu sai matérial sintétisa klorofília, proteina no ásidu aminu. Elementu nitrojéniu persiza ho montante boot, dahuluk ba prosesu kresimentu atu tama ba faze fegetativu, nomos hamutuk nitrojéniu fosforu (P), bele uza hodi diriji ba prosesu kresimentu aihoris hare jeneralmente. Husi parte nitrojéniu iha parte rua mak Amónium (NH4) no Nitratu (NO3). Funsaun N atu aranja ásidu amínu, ásidu nukleat, nukleotida no klorofília ba aihoris hare ho nia benefisiu mak hanesan: aihoris bele matak liu tan, alkansa kresimentu aihoris a as, total hare oan, total sanak, aumenta kompozisaun proteina rezultadu koileta. Defisiénsia Nitrojéniu Karakterístika aihoris nebe defisiénsia nitrojéniu bele hatene husi aitahan okos. Aitahan husi parte refere akontese kinur tamba defisiénsia klorofilia. Ba prosesu hotu-hotu sei iha kontinuasaun ba tahan atu maran no dodok (rontok). Surpluza Nitrojéniu Surpluza: total nitrojéniu persiza kuidadu tamba karakteristika aihoris, karik N barak liu bele mos kor hare tahan matak liu, aihoris nakonu ho tahan nomos prosesu hasai fila fali elementu balu kleur. Fosforu (P) Elementu fosforu (P) hanesan komponente aránjidu husi énzimu, proteina, ATP, RNA no DNA. ATP importante atu prosesu transferénsia enérjia, nune e mos RNA no DNA define karakter jenétiku husi aihoris. Elementu P mos iha prosperidade ba kresimentu fini, abut, funan, no fuan. Fosforu nia impaktu ba abut mak halo diak strutura abut hodi nune e aihoris forsa atu supa nutrisaun rai ho diak liu tan. Hamutuk ho elementu kalium, fosforu bele halo estímula prosesu 63

3 funan. Elementu P sai hanesan elementu ida nebe importante tebes ba aihoris no sai elementu makro maijór. Defisiénsia Fosforu (P) Defisiensia elementu fosforu ne e rezulta aitahan bele motuk no ikus faila. Karakteristika aitahan tuan sai roxu no inklina sai ahuk desan. Ninin ba tahan sai cokelate, ruin ba tahan nurak ho kor matak nakukun. Kresimentu tahan kiik, krekas no ikus kribu nomos tarde. Surpluza Fosforu (P) Surplusa P rezulta rezervante (penyerapan) ba elementu seluk dahuluk elementu mikro hanesan besi (Fe), tembaga (Cu), no seng (Zn) intrómpe tiha ba aihoris. Nune e aihoris nia marka la haree ho fízikamente. Kalium (K) Elementu kalium (K) iha própriu sai formandu ba prosesu fisiolójia aihoris hanesan fotosintesa, akumulasaun, tránslokasaun, tránsportasaun karbohidratu loke no taka stomata tahan hodi halo distribuisaun be e iha redi (tissue) no sel. Elementu kalium iha relasaun metin ho kalsium nomos magnésium, depois iha mos karakter ántagonismu entre kalium, kalsium no magnésium. Karakter ántagonismu ida ne e bele rezulta mos elementu balu nebe suplai no supa husi aihoris, karik iha kompozisaun la iha balansu. Defisiénsia Kalium Defisiénsia kalium haree husi hare tahan iha liu okos nebe maran no fruzu total. Defisiénsia ne e rezulta aitahan motuk ikus mate nomos hare funan nurak bele monu no dodok tiha nomos tahan ninin mos mate. Nune e mos tahan lulun an tun ba okos hodi resisténsia ba atakasaun moras. Surpluza Kalium Surplusa Kalium (K) rezulta absorbsaun ba intrompe Ca no Mg Ca ba akresaun aihoris tarde, nune e aihoris hetan defiesiensia nutrisaun rai. Hare iha parte ne e menus elementu kalsium (Ca) hodi rezulta ba orgaun hare tahan maran no motuk tiha. Rai Me er (ph rai) ph rai iha nia pozisaun ba kondisaun ásidu, neutru ka alkalis (basa). Ida ne e depende ba kuntidade H + ka OH- iha reajen ba rai. Sekarik hetan ionio H + barak liu duke ionio OH- entaun rai atu reajen neutru; maibe karik ionio OH= ho kuantidade barak ióniu H + entaun reájen sai alkalis. Foremungu Foremungu sai hanesan aihan prinsipal nomos iha funsaun oi-oin ba hahan kada loron nune e to o tinan mos. Funsaun foremungu ne e mos bele prosesa sai taoge, dosi (bolu), sasoro ka sai han kaman ba ema hotu iha mundu. Bazeia ba peskiza kuda kahur katak foremungu iha poténsia bot ba aihoris sira seluk hodi nune e fo o fornesementu ba kresimentu hare raimaran nomos batar ba époka tuir mai, sai mos rotasaun aihoris alimentasaun nian iha to os no natar, (Anonímu, 2016). Estratéjia husi foremungu hanesan komplementária ho fós hodi bele asegura hahán, kauza proteina fós ne e pureza lisína nune e mos sei hariku husi lisína foremungu. Asam aminu 64

4 foremungu nebe pureza hi sulfur sei hariku husi asam aminu fós nebe riku ho sulfur. Tamba ne e kombinasaun foremungu ho fós u ut sai kombinasaun nebe similar ka serasi. Misturasaun foremungu u ut no fo u ut ida-idak iha 50 % nebe diak liu atu konsumsi ba bebe oan sira tamba iha kompozisaun lisína no asam aminu- sulfur iha similaridade diak. Foremungu iha abilidade atu taka du ut nomos moris livre hodi produs mulsa no fornesimentu ba batar époka udan be en nian, (Kasno. A. 2007). Vantájen foremungu Foremungu kuda iha hare rai maran nia le et sei fo o benefísiu ba hare nia kresimentu no rezultadu produsaun hotu. Nune e mos fasil ba to os nain sira atu hamos du ut tamba foremungu rasik nia impede ona du ut atu moris domina iha area ida. Aliende ne e foremungu nia iha abilidade bot atu hanehan no taka loro matan ba du ut hodi moris ho volume nebe bot iha area ida, katak area peskiza ho médida 7 m x 7 m kuda foremungu entaun hamos du ut ho ema nain lima to o deit 15 minutes hamos hotu ona duke la kuda ho foremungu hamos du ut ho ema nain lima to o oras ida, (Anonímu, 2016). Disvantájen foremungu Foremungu ita labele kuda hamutuk ho hare iha tempu nebe hanesan tamba foremungu moris láis liu duke hare. Foremungu bele kuda iha hare nia le et maibe persiza halo intervallu tempu iha semana rua ka liu foin kuda foremungu atu nune e foremungu labele moris hanehan no taka loro matan hodi forenesementu ba kresimentu orgaun hare hotu. Foremungu ne e bele hakiak fali laho atu aproveita nia hun no tahan sira ne e hodi ataka fila fali hare nia orgaun sira ne e hotu, (Anonímu, 2016). Forekeli, Forekeli sai hanesan aihan prinsipal nomos iha funsaun oi-oin mak prosesa sai kecap, tempe no tahu, temperu ba sate, da an ho batar, nst. Bazeia ba peskiza kuda kahur katak forekeli iha poténsia bot ba aihoris sira seluk hodi fornesementu ba kresimentu hare raimaran no batar iha époka tuir mai, sai mos rotasaun aihoris alimentasaun nian iha to os no natar, (Anonímu, 2016). Vantájen forekeli Forekeli kuda iha hare rai maran nia le et sei fo o benefísiu ba hare nia kresimentu no rezultadu. Nune e mos fasil ba to os nain sira atu lao no hamos du ut tamba forekeli rasik nia impede ona du ut balu atu moris. Aliende ne e forekeli nia iha abilidade atu hanehan no taka loro matan ba du ut atu moris. Forekeli bele kuda hamutuk hare rai maran iha tempu hanesan tamba forekeli nia moris tarde duke hare. Forekeli nia tahan no sanak ladun no,os badak tamba ne e laho lagosta atu hela iha laran. Forekeli nia sei toleránsia ba udan ben nebe másimu no sei fo o fuan duke foremungu, nune e mos produs mulsa maibe nia volume la bot duke lehe (Anonímu, 2016) Produtividade no komponente produsaun, 2016 Tuir dadus nebe análize katak entre fatór rua laiha interasaun ba produtividade (t/ha) no densidade, total hare oan/klobor nomos saren nia naruk (cm). Nune e iha interasaun entre fatór rua ba aihoris nia a as, total musan/saren ida, todan kada saren ida, todan musan 1000g. Tabela 1. Produtividade no komponente produsaun,

5 Númeru ba kolum ho notasaun letra ki ik iha interasaun entre fatór rua tuir teste valor ki ik liu 5%. Tuir análize variasaun ba rezultadu produtividade no komponente produsaun laiha interasaun fatór rua ba produtividade (t/ha) no densidade, total hare oan/klobor nomos saren nia naruk (cm). Nune e iha interasaun entre fatór rua ba total musan/saren, todan kada saren ida, todan musan 1000g. Tuir dadus nebe iha katak kuda kahur foremungu ho liñas oi-oin la fo o impaktu ba produtividade tamba sidauk iha estrumu mulsa husi legumes ba rai hodi nune e benefisia ba hare lokal fatumasin nia produtividade, maibe iha impaktu mos ba aihoris nia a as, total musan/saren ida, todan kada saren ida, todan musan 1000g. Nune e mos aihoris nia a as hetan suporta masimu husi mulsa s tamba ne e rai iha ona estrume nebe diak hodi suporta aihoris hare nia prosesu kresimentu ba orgaun hotu, (De Datta, S. K. 1975). Aihoris nia a as hetan iha kombinasaun modelu liña hat no la kuda legumes nomos aihoris nia a as menus iha kombinasaun liña rua ho kuda foremungu. Situasaun ne e akontese tamba fatin ne e iha tinan to o halo ona peskiza batar no lehe iha fatin refere, tan ne e rai nia bokur sei sufisiente hodi suporta prosesu hare nia moris to o faze jenerátivu, (Anónimu, 2013). Tabela 2 Rezumu ba Produtividade no Komponente Produsaun, 2016 Variaveis Liña Tratamentu Espésies Interasaun % CV 66

6 Leguminosa Aihoris nia A'as (cm) 0.008** <.001** 0.034* 5.9 Prod. (t/ha) 0.475ns <.001** Densidade (hun / m2) 0.543ns <.001** Total hare oan / Klobor 0.495ns <.001** Total hare musan / saren ida 0.016* 0.011* 0.042* 14.6 Saren nia naruk (cm) 0.107ns 0.027* Todan musan kada saren ida 0.012* 0.001* <.001** 18.6 Todan musan 1000 (gr) 0.012* 0.002* <.001** 9.6 *= Signikante ba indikador 5%, **= signifikante ba 1% ho valor diferente ki ik liu. Tuir dadus nebe análize katak produsaun (t/ha), densidade (hun/m2), total hare oan no saren nia naruk la iha interasaun entre fatór rua ba komponente produsaun refere. Nune e mos iha interasaun entre fatór rua ba komponente produsaun aihoris nia a as (cm), total hare musan per saren ida, todan musan kada saren ida nomos todan musan 1000g. Maibe la taka dalan mos ba tratamentu modelu liña iha signifikante ba komponente produsaun aihoris nia a as (cm), total hare musan kada saren ida, todan musan kada saren ida nomos todan musan 1000g. Nune e mos modelu liña la iha signifikante ba produsaun (t/ha), densidade (hun/m 2 ), total hare oan kada klobor, saren nia naruk (cm). Bazeia ba tratamentu modelu liña katak modelu liña hanesan tratamentu ida nebe importante tebes maibe entre variasaun modelu liña ne e laiha impaktu signifikante ho klean, maibe tuir vizualmente ita hare ho fíziku katak entre liñas hotu-hotu diak maibe prefere liu mak liña hat nebe produs rezultadu ho diak, ho mótivu ne e katak tratamentu liña hat ne e iha abilidade ba fornesementu komponente ambiente hanesan loro matan, nutrisaun rai ba makro ho mikro nebe efisiente, (Anónimu, 2016). Tratamentu espésies leguminosa iha signifikante tebes ba komponente produsaun hotu iha níveis tratamentu nebe fo o. Leguminosa hanesan aihoris ida importante tebes hodi suporta ba aihoris hotu, liu husi nitrojéniu nebe modifíka nia an sai ammónia hodi fornese ba kresimentu no progresu hare iha terenu, (Eko Mulyadi, 2016). Figura 1. Produtividade vs Densidade (hun/m 2 ) 67

7 R² = Prod. (t/ha) Produsaun (t/ha) Linear (Produsaun (t/ha)) Densidade (hun/m 2 ) Figura 1 leten hatudu katak wainhira densidade hun/m 2 sa e entaun produtividade mos sa e tamba liu husi hun kada kantedeiru mak fornese ba orgaun aihoris hotu iha prosesu morfolójia no fisiolójia hodi sintésa aihoris hare. Densidade barak iha area metru kuadradu ida signifika katak nia sei produs hare oan no hare saren iha klobor ida hodi nune e produs hare kulit ba fós ho diak, (Anónimu, 2016). Figura 2. Produtividade (t/ha) vs Numeru Hare Oan kada Klobor Ida 68

8 R² = Prod (t/ha) Linear (Produtividade (t/ha)) Total hare oan / klobor ida Figura 2 leten hatudu katak wainhira total hare oan nebe barak entaun produtividade mos sa e tamba liu husi hare oan kada kantedeiru fornese ba komponente produsaun hotu iha prosesu morfolójia no fisiolójia hodi sintésa aihoris hare nia produsaun. Hare oan barak iha área metru kuadradu ida signifika katak nia sei produs hare oan no hare saren kada klobor ida hodi nune e produs hare kulit ba fós ho diak, (Anónimu, 2016). Figura 3 Grafiku Interasaun entre fatór rua ba komponente todan musan kada saren ida (gr) 69

9 Grafiku Interasaun 7.00 Todan musan kada saren ida (gr) N1LE2 N2LE2 N3LE2 N4LE2 N1LE1 N2LE1 N3LE1 N4LE1 N1LE0 Kombinasaun Niveis Tratamentu N2LE0 N3LE0 N4LE0 Figura 3 hatudu katak fatór modelu liña no espésies leguminosa iha interasaun ba todan musan kada saren ida. Nune e kombinasaun niveis tratamentu liña hat no kuda foremungu iha rezultadu todan musan kada saren ida a as liu duke rezultadu todan musan kada saren ida menus liu iha kombinasaun niveis tratamentu liña ida ho kuda foremungu. Akontese nune e tamba kada foremungu liña ida iha hare nia le et sei hamahun an tomak ba hare nia prosesu kresimentu, tan ne e hare laiha abilidade halo kompetisaun ba loron matan, nutrisaun rai iha rai laran. Bazeia ba dadus katak wainhira hare ladun hetan fotosintésa entaun kresimentu hare sei hetan etiólasaun hodi produs hare saren ho diak. Ttratamentu kada foremungu liña hat fo o vantájen bot ba hare atu prosesa nia an hodi moris livre tamba iha tratamentu ne e bele fo o abilidade ba hare atu kompete hahán iha rai laran hanesan nutrisaun rai, be e nomos variasaun fiziku aihoris, (Eko Mulyadi, 2016). Figura 4 Grafiku Interasaun entre fatór rua ba komponente total hare musan kada saren ida 70

10 Total musan kda saren ida Figura 4 hatudu katak iha interasaun entre fatór rua ba total musan kada saren ida. Nune e rezultadu total hare musan a as liu iha kombinasaun níveis tratamentu modelu liña ho la kuda legumes, nomos total hare musan kada saren ida menus liu iha kombinasaun níveis tratamentu modelu liña ida no kuda foremungu. Ida ne e akontese tamba fízikamente aihoris hare ne e ladun perféitu signifika katak foremungu liña ida iha hare nia le et influensia bot ba kompetisaun nutrisaun rai nomos prosesu fotosintésa ba loron matan menus liu no ikus aihoris hetan etiólasaun, entaun aihoris atu forma an ba saren la perféitu ba saren no sei produs hare boen barak maske total hare musan barak maibe bazeia ba kualidade fini menus todan tamba hare kulit la iha isin, (Eko Mulyadi, 2016). Konkluzaun 1. Laiha interasaun entre fatór rua ba produtividade (t/ha). 2. Iha interasaun entre fatór rua ba total musan kada saren, todan kada saren, todan musan 100 (gr), % hare musan maran. 3. Iha signifikante entre tratamentu legumes ba produtividade (t/ha), densidade hun, total hare oan kada klobor nomos saren nia naruk. 4. La iha signifikante entre tratamentu liñas ba produtividade (t/ha), densidade hun, total hare oan kada klobor nomos saren nia naruk. 5. Tratamentu forekeli ho rezultadu produsaun 2.2 t/ha. 6. Tratamentu foremungu ho rezultadu produsaun 1.2 t/ha. 7. Tratamentu non legume ho rezultadu produsaun 2.7 t/ha. 8. Tratamentu entre liñas ba liña hat ho rezultadu produsaun 2.4 t/ha. 9. Tratamentu entre liñas ba liña ida ho rezultadu produsaun 1.8 t/ha. Agradesementu Grafiku Interasaun ba total musan kada saren ida N1LE2 N2LE2 N3LE Uluk nanain, atan ha u hoto o obrigadu wa in ba Na i Maromak Nia Grasa nebe haraik mai atan ha u, tamba Na i nia grasa ha u hala o ho atividade peskiza agronomia ho titlu Sistema Halo 2.59 N4LE2 N1LE1 N2LE1 N3LE Kombinasaun Niveis Tratamentu N4LE1 N1LE0 N2LE0 N3LE0 N4LE0 71

11 To os Uza Modelu Liña no Espésies Leguminosa (Foremungu no Forekeli) ba Produsaun Hare Rai Maran Lokál Fatumasin (Oriza sativa, L) ho diak no susesu. La haluha mos ha u nia agradesimentu ba Guvernu Timor Leste liu husi finansa sentral hodi apoiu fundus finaseiru mai iha Ministério da Agrikultura i Pescas nebe direita mos mai iha Diresaun Nacional Peskiza, Estatístika i Informasaun Geográfika nebe submete husi Departamentu Kriasaun i Produsaun iha tinan 2016 liu ba. Bibliografia Anonim Intensifikasi Padi Gogo. Departemen Pertanian Balai Pengkajian Teknologi Pertanian; Ungaran. Anónimous, 2014), Prátika Agrikultura Diak (PAD) RDP4 Anónimous, 2016, Sistem tumpang sari padi gogo dengan tanaman kacang-kacangan. Astanto Kasno, Kacang Hijau Alternatif yang Menguntungkan Ditanam di Lahan Kering. Tabloid Sinar Tani, 23 Mei Jakarta. Balitkabi Teknologi Produksi Kacang-kacangan dan umbi-umbian. Malang Bustanul Arifin, Perlukah Indonesia berswasembada Beras, dalam Inovasi Teknologi Padi, Menuju Swasembada Beras Berkelanjutan. Pusat Penelitian dan Pengembangan Tanaman Pangan. Badan Penelitian dan Pengembangan Pertanian. Bogor.Bogor. De Datta, S. K. 1975, Upland rice around the world. pp in IRRI, Major, research in Upland Rice. Finn, G. A., and W. A. Brun Water stress effect on CO2 assimilation, photosynthate portioning, stomata soybean. Crop sci. 20: Eko Mulyadi, 2016, Pembaharuan (berbagai sumber) kohen22, Departemen Pertanian melalui Badan Pengembangan dan Penelitian telah banyak mengeluarkan rekomendasi teknis untuk diaplikasikan oleh petani.salah satunya adalah penerapan sistem tanam yang benar dan baik melalui pengaturan jarak tanam yang dikenal dengan sistem tanam jajar legowo. Lalu Wirajaswadi, Perbaikan Teknologi Bertanam Padi Gogo. Partohardjono, Soetjipto dan Amris Makmur Peningkatan Produksi Padi Gogo. Hal Dalam Ismunadji, M, Mahyuddin Syam, Yuswadi. Padi Buku 2. Pusat Penelitian dan Pengembangan Tanaman Pangan. Bogor. Suryana, A Padi Inovasi Teknologi dan Ketahanan Pangan. Balai Besar Tanaman Padi. Jakarta. 498 hal. 72

11 Efeitu adaptasaun hare variedade lokál mean ba klima no ambiente Abstratu Tobias Moniz Vicente, 14 Robert Williams Seeds of Life, 15Myrtille Lacost

11 Efeitu adaptasaun hare variedade lokál mean ba klima no ambiente Abstratu Tobias Moniz Vicente, 14 Robert Williams Seeds of Life, 15Myrtille Lacost 11 Efeitu adaptasaun hare variedade lokál mean ba klima no ambiente Abstratu Tobias Moniz Vicente, 14 Robert Williams Seeds of Life, 15Myrtille Lacoste Seeds of Life Rezultadu teste adaptivu ba hare natar

More information

7 Teste adaptasaun koto nani iha Timor-Leste Abstratu 1Armindo Moises, Luis Pereira, Antonio do Rego, Abril de Fátima, Amandio da Costa Ximenes, Tobia

7 Teste adaptasaun koto nani iha Timor-Leste Abstratu 1Armindo Moises, Luis Pereira, Antonio do Rego, Abril de Fátima, Amandio da Costa Ximenes, Tobia 7 Teste adaptasaun koto nani iha Abstratu 1Armindo Moises, Luis Pereira, Antonio do Rego, Abril de Fátima, Amandio da Costa Ximenes, Tobias Moniz Vicente, Luis Fernandes, Apolinario Ximenes, Maria Martins

More information

LHOxfamOJE3May2019te

LHOxfamOJE3May2019te Observasaun no Analiza ba Politika Governu Iha Jeral Estadu La o Hamutuk Dili, 3 Maiu 2019 Outline Prioridade iha livru OJE Objetivu OJE Fontes Finansiamentu OJE Sustentabilidade Fundu Petrolíferu RAEOA-ZEESM

More information

4/17/2019 Titlu Rezultadu Survey konaba Umakain Konsumu Manutolun no Na'an Manu 1/1

4/17/2019 Titlu Rezultadu Survey konaba Umakain Konsumu Manutolun no Na'an Manu 1/1 4/17/2019 Titlu Rezultadu Survey konaba Umakain Konsumu Manutolun no Na'an Manu 4/17/2019 Intro Sumariu Hodi Integra hamutuk pratika save konsumu manutolun iha kampana vasinasaun moras manu husi departementu

More information

v Prezentasaun Sumario a. Introdusaun b. Projeto no Apoio c. Begraun informasaun no fahe informasaun d. Konkluzaun

v Prezentasaun Sumario a. Introdusaun b. Projeto no Apoio c. Begraun informasaun no fahe informasaun d. Konkluzaun v Prezentasaun Sumario a. Introdusaun b. Projeto no Apoio c. Begraun informasaun no fahe informasaun d. Konkluzaun A. Introdusaun Many Hands International nu udar ONG ida nebe mai hahu nia serbisu iha

More information

13 Testu adaptivu aihoris Trigu no Barley iha Timor-Leste periodu Abstratu Apolinario Ximenes 16 Luis Pereira, 17 Brian Monaghan 2,,Robert W

13 Testu adaptivu aihoris Trigu no Barley iha Timor-Leste periodu Abstratu Apolinario Ximenes 16 Luis Pereira, 17 Brian Monaghan 2,,Robert W 13 Testu adaptivu Trigu no Barley iha Timor-Leste periodu 2013-2016 Abstratu Apolinario Ximenes 16 Luis Pereira, 17 Brian Monaghan 2,,Robert Wiliams 2 Aihoris trigu (Wheat & Barley) Triticum aestivum L.Hordeum

More information

InflRD7te.pdf

InflRD7te.pdf Nota Informativa Kona-ba Inflasaun Iha Timor Leste Moda Inflasaun o 2010. Linha Azul iha grafiku ida- - aumentu ida- - uke média iha tinan neen tinan 2011. flasaun. Fátor prinsipál husi inflasaun mak ai-han

More information

ViolasaunAmbientalDec2018pptx

ViolasaunAmbientalDec2018pptx APRENDE HAMUTUK ESPERIÉNSIA AT KONA BA VIOLASAUN LISENSAMENTU AMBIENTÁL HUSI IMPLEMENTASAUN PROJETU BOOT SIRA IHA TIMOR-LESTE Diskusaun Nakloke iha Programa Ita ba Ita LH nia Public Fundraising. Dili,

More information

Proteje Ita no Itania bebé. Teste raan iha Ita-nia vizita prenatál primeiru Tetum (Protecting you and your baby)

Proteje Ita no Itania bebé. Teste raan iha Ita-nia vizita prenatál primeiru Tetum (Protecting you and your baby) Proteje Ita no Itania bebé. Teste raan iha Ita-nia vizita prenatál primeiru Tetum (Protecting you and your baby) Pamfletu ida-ne'e fó informasaun konaba teste raan (koko raan) ne'ebé baibain oferese no

More information

CBA FAQs_TETUM

CBA FAQs_TETUM MOBILIZASAUN KOMUNITÁRIU Hapara violénsia hasoru feto liuhosi asaun komunitária PERGUNTA SIRA BAIBAIN EMA HUSU (FAQS) SETEMBRU 2017 Pergunta sira baibain ema husu (FAQs) kona-ba Nabilan nia Serbisu Mobilizasaun

More information

Projetu Ai-han Di ak ba Saúde Di ak liu Aileu, Baucau, Bobonaro no Covalima Sumáriu Baseline, Outubru 2018 World Vision-nia funsionariu no PSF iha Ail

Projetu Ai-han Di ak ba Saúde Di ak liu Aileu, Baucau, Bobonaro no Covalima Sumáriu Baseline, Outubru 2018 World Vision-nia funsionariu no PSF iha Ail Projetu Ai-han Di ak ba Saúde Di ak liu Aileu, Baucau, Bobonaro no Covalima Sumáriu Baseline, Outubru 2018 World Vision-nia funsionariu no PSF iha Aileu demonstra prepara ai-han-super. Foto: Suzy Sainovski/World

More information

1 Prevalensia infestasaun trichuris suis ba fahi iha suku Lahane Oriental, posto administrativu nain feto, munisipiu Dili Rezumu Paulina Martins da Cr

1 Prevalensia infestasaun trichuris suis ba fahi iha suku Lahane Oriental, posto administrativu nain feto, munisipiu Dili Rezumu Paulina Martins da Cr 1 Prevalensia infestasaun trichuris suis ba fahi iha suku Lahane Oriental, posto administrativu nain feto, munisipiu Dili Rezumu Paulina Martins da Cruz, 1 Acacio Cardoso Amaral, 2 Lindalva Maria Jeronimo

More information

INSTITÚTO DO PETRÓLEO E GEOLÓGIA INSTITUTO PÚBLIKU (IPG-IP) ANÁLISE PERIGOSIDADE TSUNAMI IHA TIMOR LESTE UTILIZAUN DADOS DETERMINISTIK FELIX JANUARIO

INSTITÚTO DO PETRÓLEO E GEOLÓGIA INSTITUTO PÚBLIKU (IPG-IP) ANÁLISE PERIGOSIDADE TSUNAMI IHA TIMOR LESTE UTILIZAUN DADOS DETERMINISTIK FELIX JANUARIO INSTITÚTO DO PETRÓLEO E GEOLÓGIA INSTITUTO PÚBLIKU (IPG-IP) ANÁLISE PERIGOSIDADE TSUNAMI IHA TIMOR LESTE UTILIZAUN DADOS DETERMINISTIK FELIX JANUARIO GUTERRES JONES P a g e DIVISAUN RISKU GEOLOJIKU 2019

More information

Final Relatoriu Peskiza LH iha Suai

Final Relatoriu Peskiza LH iha Suai La o Hamutuk Institutu Timor-Leste ba Monitor no Analiza Dezenvolvimentu Rua D. Alberto Ricardo, Bebora, Dili, Timor-Leste Tel: +670-3321040 or +670-77234330 (mobile) email: laohamutuk@gmail.com Website:

More information

La'o Hamutuk aprezentasaun ba ADN 18-Jul-2013 Papél Sosiedade Sivíl hodi tau matan ba Investimentu Estadu Aprezentasaun husi La o Hamutuk ba Retratu A

La'o Hamutuk aprezentasaun ba ADN 18-Jul-2013 Papél Sosiedade Sivíl hodi tau matan ba Investimentu Estadu Aprezentasaun husi La o Hamutuk ba Retratu A Papél Sosiedade Sivíl hodi tau matan ba Investimentu Estadu Aprezentasaun husi La o Hamutuk ba Retratu Anuál Ajénsia Nasionál Dezenvolvimentu RDTL nian 18 Jullu 2013 La o Hamutuk Institutu Timor-Leste

More information

LIA ULUK

LIA ULUK ESTATUTU FFS LIA DAULUK Fundasaun Foin Sãe ne ebé ho lia badak FFS ne e orgaun Juventude ne ebé maka moris iha tinan 2011. Uluk nanain Juventude ne ebé iha inisiativu atu organiza povu Timor Leste hola

More information

República Democrática de Timor Leste Ministério da Agricultura e Pescas Sistema Fini Nasionál ba Variedade Ne ebé Lansa Fornese familia agrikultór Tim

República Democrática de Timor Leste Ministério da Agricultura e Pescas Sistema Fini Nasionál ba Variedade Ne ebé Lansa Fornese familia agrikultór Tim República Democrática de Timor Leste Ministério da Agricultura e Pescas Sistema Fini Nasionál ba Variedade Ne ebé Lansa Fornese familia agrikultór Timor Leste ho asesu ne ebé siguru ba fini kualidade di

More information

TLDPMEconomia24Jul2014te

TLDPMEconomia24Jul2014te Komentáriu Sosiedade Sivíl ba Enkontru Timor- Leste ho Parseiru Dezenvolvimentu iha 2014 Setór Estratéjiku Ekonómiku 25 Jullu 2014 Konteúdu Introdusaun...1 Dezenvolvolve ekonomia sustentável no ekitavel...2

More information

Irlanda Norte ezamemédiku ba susun Ajuda ita atu deside

Irlanda Norte ezamemédiku ba susun Ajuda ita atu deside Irlanda Norte ezamemédiku ba susun Ajuda ita atu deside Saida mak kankru susun ne e? 4 Saida mak ezame-médiku ba susun? 5 Rezultadus ezame-médiku ba susun 8 Halo eskolla ida benefísius no riskus posível

More information

ETAN for UNTL

ETAN for UNTL Solidaridade ba Timor Leste husi povo EUA no rai seluk. ETAN no IFET Charlie Scheiner, UNTL, 17 Abril 2009 http://www.etan.org East Timor Action Network/U.S. Rede Aksaun Timor Leste/EUA Hahu 10 Dezembru

More information

República Democrática de Timor-Leste

República Democrática de Timor-Leste República Democrática de Timor-Leste Introdusaun Prinsipiu ne ebé durante aplika ba Orsamentu Jeral Estadu presiza tama vigôr no nia implementasaun hahú iha loron 1 fulan Janeiru. Wainhira seidauk vigôr,

More information

TransVieira

TransVieira Kandidatu PR Sr. Amorin Vieira Ema hotu iha Timor hakfodak bainhira Sr. Amorin kandidata nia an hanesan Prezidente hodi bele kandidata ho lider sira seluk iha TL. Saida mak sai hanesan motivasaun husi

More information

Relatóriu Final_EA_LH2018 1

Relatóriu Final_EA_LH2018 1 La o Hamutuk Institutu Timor-Leste ba Monitor no Analiza Dezenvolvimentu Rua Dom Alberto Ricardo, Bebora, Dili, Timor-Leste Tel: +670-3321040 or +670-77234330 (mobile) email: laohamutuk@gmail.com Website:

More information

Lei Tributaria fo vantajem barak liu ba kompania no emprezariu: Bainhira los mak fos bele baratu

Lei Tributaria fo vantajem barak liu ba kompania no emprezariu: Bainhira los mak fos bele baratu s INSTITUTU BA PESQUIZA/INVESTIGASAUN, ADVOKASIA NO KAMPAÑA Timor-Leste Institute for Research, Advocacy and Campaigns Add: Rua Gov. Celestino da Silva-Farol, Aldeia Lirio, Suco Motael, Vera Cruz, Dili

More information

Lansamentu ba Timor-Leste nia Dokumentu Politika kona ba Fronteiras Maritimas.TETUN_FINAL

Lansamentu ba Timor-Leste nia Dokumentu Politika kona ba Fronteiras Maritimas.TETUN_FINAL DISKURSU SUA ESELÊNSIA, PRIMEIRU-MINISTRU REPÚBLIKA DEMOKRÁTIKA TIMOR-LESTE DR. RUI MARIA DE ARAÚJO NIAN BA LANSAMENTU BA TIMOR-LESTE NIA DOKUMENTU POLÍTIKA KONA BA FRONTEIRAS MARÍTIMAS Dili 29 Agostu

More information

Ami-nia Dalan Mak Ba-oin; Sai Forte Hamutuk Hakbi it Sobrevivente Feto-sira husi Violénsia iha Timor-Leste Liu-husi Peskiza Asaun Partisipativu (PAP)

Ami-nia Dalan Mak Ba-oin; Sai Forte Hamutuk Hakbi it Sobrevivente Feto-sira husi Violénsia iha Timor-Leste Liu-husi Peskiza Asaun Partisipativu (PAP) Ami-nia Dalan Mak Ba-oin; Sai Forte Hamutuk Hakbi it Sobrevivente Feto-sira husi Violénsia iha Timor-Leste Liu-husi Peskiza Asaun Partisipativu (PAP) Asosiasaun Chega! ba ita (ACbit) Asia Justice and Rights

More information

LHSubPNOJE2018te

LHSubPNOJE2018te La o Hamutuk Institutu Timor-Leste ba Monitoriza no Analiza Dezenvolvimentu Rua Dom Alberto Ricardo, Bebora, Dili, Timor-Leste Tel : +670 332 1040 Email : laohamutuk@gmail.com Sítiu : www.laohamutuk.org

More information

IPG descobre kauza husi Rai Halai iha Auto-Estrada Covalima, Estrada diresaun Dili-Ainaro, no Dili-Loes Autores: Jose Soares Nano (Especialista iha Es

IPG descobre kauza husi Rai Halai iha Auto-Estrada Covalima, Estrada diresaun Dili-Ainaro, no Dili-Loes Autores: Jose Soares Nano (Especialista iha Es IPG descobre kauza husi Rai Halai iha Auto-Estrada Covalima, Estrada diresaun Dili-Ainaro, no Dili-Loes Autores: Jose Soares Nano (Especialista iha Estruktura Jeolojia), Luis Teofilo da Costa (Especialista

More information

Referénsia lais ba aplikasaun tékniku xave sira iha manual tékniku CB-NRM Prepara hosi Projetu Jestaun Rekursu Naturál Sustentável Bazeia ba Komunidad

Referénsia lais ba aplikasaun tékniku xave sira iha manual tékniku CB-NRM Prepara hosi Projetu Jestaun Rekursu Naturál Sustentável Bazeia ba Komunidad Referénsia lais ba aplikasaun tékniku xave sira iha manual tékniku CB-NRM Prepara hosi Projetu Jestaun Rekursu Naturál Sustentável Bazeia ba Komunidade República Democrática Timor-Leste Kona-ba Manuál

More information

12 Produsaun bee moos husi bee fo er uza métodu filtrasaun Intrudusaun Autor: Felipe Xavier, L.Ed Mentor: Berta Tilman, BA Bee nu udar substánsia kími

12 Produsaun bee moos husi bee fo er uza métodu filtrasaun Intrudusaun Autor: Felipe Xavier, L.Ed Mentor: Berta Tilman, BA Bee nu udar substánsia kími 12 Produsaun bee moos husi bee fo er uza métodu filtrasaun Intrudusaun Autor: Felipe Xavier, L.Ed Mentor: Berta Tilman, BA Bee nu udar substánsia kímika ida ne ebé prioridade bá moris sira hotu iha mundu.

More information

Microsoft Word - Trimester Nasional - TETUM _ Final_ 14 Aug 2013

Microsoft Word - Trimester Nasional - TETUM _ Final_ 14 Aug 2013 ANALIZAA POTENSIÁL KONFLITU Trimestre XII Outubru 20122 to o Janeiru 2013 Monitorizasaunn programa AtReS (Atensaun no Responde Sedu) ba relatoriu Trimester XII, ne ebé kobre periodu Outubru 2012 to o Janeiru

More information

Reprezentasaun arte fatuk iha kostume kulturál ema Fataluku iha Tutuala, Lautem Kim Dunphy 3, Ildefonso da Silva, Nelinha Pereira, Thomas Lopes & Holl

Reprezentasaun arte fatuk iha kostume kulturál ema Fataluku iha Tutuala, Lautem Kim Dunphy 3, Ildefonso da Silva, Nelinha Pereira, Thomas Lopes & Holl Reprezentasaun arte fatuk iha kostume kulturál ema Fataluku iha Tutuala, Lautem Kim Dunphy 3, Ildefonso da Silva, Nelinha Pereira, Thomas Lopes & Holly Schauble 4 Fotografia: Membru komunidade iha Tutuala

More information

REVISTA SITUASAUN FEVREIRU-MARSU 2019 Sistema Atensaun no Responde Sedu (AtReS) estabelese ona iha tinan 10 liu ba, hala o servisu monitorizasaun insi

REVISTA SITUASAUN FEVREIRU-MARSU 2019 Sistema Atensaun no Responde Sedu (AtReS) estabelese ona iha tinan 10 liu ba, hala o servisu monitorizasaun insi REVISTA SITUASAUN FEVREIRU-MARSU 2019 Sistema Atensaun no Responde Sedu (AtReS) estabelese ona iha tinan 10 liu ba, hala o servisu monitorizasaun insidente violénsia ne ebé akontese loro-loron iha teritoriu

More information

DebateRai2Julhu2012

DebateRai2Julhu2012 Rede ba Rai Sekretariadu, Fundasaun Haburas, Rua Celestino da Silva, Farol, Dili- Timor-Leste Email: redebarai@gmail.com Telemovel: +670 7922648 Rede ba Rai nudár mahon ba Organizasaun besik 20 ne ebé

More information

REVIZAUN ESTRATÉJIKU TIMOR-LESTE PROGRESU NO SUSESU ATU ALKANSA OBJETIVU DEZENVOLVIMENTU SUSTENTÁVEL 2 Tau matan ba ita-nia futuru Centre of Studies f

REVIZAUN ESTRATÉJIKU TIMOR-LESTE PROGRESU NO SUSESU ATU ALKANSA OBJETIVU DEZENVOLVIMENTU SUSTENTÁVEL 2 Tau matan ba ita-nia futuru Centre of Studies f REVIZAUN ESTRATÉJIKU TIMOR-LESTE PROGRESU NO SUSESU ATU ALKANSA OBJETIVU DEZENVOLVIMENTU SUSTENTÁVEL 2 Tau matan ba ita-nia futuru Centre of Studies for Peace and Development (CEPAD) Timor-Leste no Johns

More information

Introdusaun Prémiu Nutrisaun Prezidente Prémiu Nutrisaun Lideransa Nasionál 2015 Atu fó rekoñesimentu, motivasaun no inspirasaun ba serbisu no lideran

Introdusaun Prémiu Nutrisaun Prezidente Prémiu Nutrisaun Lideransa Nasionál 2015 Atu fó rekoñesimentu, motivasaun no inspirasaun ba serbisu no lideran Introdusaun Prémiu Nutrisaun Prezidente Prémiu Nutrisaun Lideransa Nasionál 2015 Atu fó rekoñesimentu, motivasaun no inspirasaun ba serbisu no lideransa nutrisaun di ak, Sua Eselénsia Prezidente Repúblika

More information

VALORIZA AGRIKULTOR SIRA NIA LIAN NO SIRA NIA MATENEK!

VALORIZA AGRIKULTOR SIRA NIA LIAN NO SIRA NIA MATENEK! VALORIZA AGRIKULTÓR SIRA-NIA LIAN NO SIRA-NIA MATENEK Relatóriu Konsultasaun ho Agrikultór-sira Relatóriu husi: Institutu Timor-Leste ba Monitorizasaun no Analiza Dezenvolvimentu Agostu 2011 i VALORIZA

More information

Microsoft Word - judecsetesarailos_t

Microsoft Word - judecsetesarailos_t JUDICIAL SYSTEM MONITORING PROGRAMME PROGRAMA DE MONITORIZAÇÃO DO SISTEMA JUDICIAL Justice Update Periodu : Dezembru 2009 Pubikasaun : Dezembru 2009 Railos Hetan Sentensa Tinan 2 Fulan 8 Tanba Simu no

More information

Relatoriu Observasaun Eleisaun Prezidente 20 Marsu 2017 Final

Relatoriu Observasaun Eleisaun Prezidente 20 Marsu 2017 Final Relatóriu Monitorizasaun Insidente Violénsia Eleitorál iha Eleisaun Prezidensiál 2017 Sistema Atensaun no Responde Sedu (AtReS) Dokumentasaun NGO Belun, Kampaña no Eleisaun Prezidensiál, 20 Marsu 2017.

More information

REVISTA SITUASAUN NOVEMBRU - DEZEMBRU 2014 ASUNTU NE EBÉ PRESIZA TAU ATENSAUN Insidente liga ba joven no arte marsiais sai númeru a as no sai preokupa

REVISTA SITUASAUN NOVEMBRU - DEZEMBRU 2014 ASUNTU NE EBÉ PRESIZA TAU ATENSAUN Insidente liga ba joven no arte marsiais sai númeru a as no sai preokupa REVISTA SITUASAUN NOVEMBRU - DEZEMBRU 2014 ASUNTU NE EBÉ PRESIZA TAU ATENSAUN Insidente liga ba joven no arte marsiais sai númeru a as no sai preokupasaun nasionál Insidente hamutuk 10 iha Novembru no

More information

Persepsaun husi Inan-Feton sira kona-ba Planeamentu Familiar Iha Distritu Viqueque & Dili (Timor-Leste) RELATÓRIU FINAL 1

Persepsaun husi Inan-Feton sira kona-ba Planeamentu Familiar Iha Distritu Viqueque & Dili (Timor-Leste) RELATÓRIU FINAL 1 Persepsaun husi Inan-Feton sira kona-ba Planeamentu Familiar Iha Distritu Viqueque & Dili (Timor-Leste) RELATÓRIU FINAL 1 Heather Wallace, Agostu 2014 2 Persepsaun Husi Inan-Feton sira konaba Planeamentu

More information

Microsoft Word - EWER Alert - Naktuka - Tetun - Jul 10.doc

Microsoft Word - EWER Alert - Naktuka - Tetun - Jul 10.doc Sistema Atensaun no Responde Sedu (AtRes) Maiu-Junhu 2010 Atividade TNI indika tensaun tamba demarkasaun fronteira seidauk rezolve iha Oe-cusse 16 Julhu 2010 Sistema AtRes (Sistema Atensaun no Responde

More information

QUARTERLY REPORT

QUARTERLY REPORT RELATORIU BA FULAN TOLU NIAN FUNDU PETROLEU TIMOR - LESTE Ba fulan tolu remata iha 30 hu 2006 esenta ba Ministra Plano no Finansas Husi Autoridade Bankaria no PagamentusTimor-Leste nian INTRODUSAUN Relatoriu

More information

Sistema Atensaun no Responde Sedu (AtReS) ALERTA Preokupasaun Komunidade Naktuka liga ho Lia nain ne ebé Ema Deskuñesidu Oho Mate iha Fronteira Sub-di

Sistema Atensaun no Responde Sedu (AtReS) ALERTA Preokupasaun Komunidade Naktuka liga ho Lia nain ne ebé Ema Deskuñesidu Oho Mate iha Fronteira Sub-di Sistema Atensaun no Responde Sedu (AtReS) ALERTA Preokupasaun Komunidade Naktuka liga ho Lia nain ne ebé Ema Deskuñesidu Oho Mate iha Fronteira Sub-district Nitibe, District Oecussi Janeiru 2013 Durante

More information

Microsoft Word - Module III. LIDERANSA.docx

Microsoft Word - Module III. LIDERANSA.docx MODUL III JLIDERANSA Belun Rua No. 5 de Farol PO. Box 472 Telefone: +670 3310 353 www.belun.tl 1 Lideransa iha Organizasaun... 3 A. Jeitu no lalaok lideransa... 4 B. Komunikasaun... 5 C. Transparensia...

More information

La o Hamutuk Institutu Timor-Leste ba Monitor no Analiza Dezenvolvimentu Rua Martires da Patria, Bebora, Dili, Timor-Leste Tel: no

La o Hamutuk Institutu Timor-Leste ba Monitor no Analiza Dezenvolvimentu Rua Martires da Patria, Bebora, Dili, Timor-Leste Tel: no La o Hamutuk Institutu Timor-Leste ba Monitor no Analiza Dezenvolvimentu Rua Martires da Patria, Bebora, Dili, Timor-Leste Tel: +670 3321040 no +670 7234330, email: info@laohamutuk.org Website: www.laohamutuk.org

More information

Microsoft Word - RevSit Marsu 2014_Final_Tetun.doc

Microsoft Word - RevSit Marsu 2014_Final_Tetun.doc REVISTA SITUASAUN MARSU 2014 ASUNTU NE EBÉ PRESIZA TAU ATENSAUN u PNTL na in rua (2) hetan kanek wainhira halo atuasaun ba grupu KRM PNTL na in rua (2) hetan kanek wainhira halo atuasaun ba grupu Konsellu

More information

Microsoft Word - PN 08 - National Security Policy-Making and Gender _Tetum_.d

Microsoft Word - PN 08 - National Security Policy-Making and Gender _Tetum_.d Nota Prátika 8 Jéneru no Pakote Matéria RSS Halo Polítika kona-ba Seguransa Nasionál no Jéneru KONTEÚDU Tanba sá mak jéneru ne e importante ba polítika seguransa nasionál? Oinsá mak bele integra jéneru

More information

ReJistrasaun Rai iha Timor-Leste REJISTRASAUN RAI iha Timor-Leste Análiza ba impaktu husi Sistema Nacionál de Cadastro (SNC) 120

ReJistrasaun Rai iha Timor-Leste REJISTRASAUN RAI iha Timor-Leste Análiza ba impaktu husi Sistema Nacionál de Cadastro (SNC) 120 ReJistrasaun Rai iha Timor-Leste REJISTRASAUN RAI iha Timor-Leste Análiza ba impaktu husi Sistema Nacionál de Cadastro (SNC) 120 Rede ba Rai (RbR) Copyright 2019 Rede ba Rai kompostu husi organizasaun

More information

LA IHA JOVEN IDA MAKA HELA IHA KOTUK IHA TIMOR-LESTE ANALIZE SITUASAUN # 1 JOVEN FETO AGRIKULTÓR SIRA

LA IHA JOVEN IDA MAKA HELA IHA KOTUK IHA TIMOR-LESTE ANALIZE SITUASAUN # 1 JOVEN FETO AGRIKULTÓR SIRA LA IHA JOVEN IDA MAKA HELA IHA KOTUK IHA TIMOR-LESTE ANALIZE SITUASAUN # 1 JOVEN FETO AGRIKULTÓR SIRA UNITED NATIONS DEVELOPMENT GROUP ASIA AND THE PACIFIC for more information or to request another copy

More information

BriefingBankadaDez2018te

BriefingBankadaDez2018te PIB Petróleu PIB Naun-petróleu 2013 2014 2015 2016 $4,234 (75%) $1,415 (25%) $2,591 (64%) $1,454 (36%) $1,496 (48%) $1,609 (52%) $820 (33%) $1702 (67%) Produtivu (agric.& manuf.) $306 $310 $294 $305 Reseita

More information

FIXA INFORMASAUN 2016 BA PÚBLIKU Timor-Leste la husu liu husi nia direitu tuir Lei Internasional. SAIDA MAK FRONTEIRAS MARÍTIMAS? Nasaun sira ne ebé t

FIXA INFORMASAUN 2016 BA PÚBLIKU Timor-Leste la husu liu husi nia direitu tuir Lei Internasional. SAIDA MAK FRONTEIRAS MARÍTIMAS? Nasaun sira ne ebé t FIXA INFORMASAUN 2016 BA PÚBLIKU Timor-Leste la husu liu husi nia direitu tuir Lei Internasional. SAIDA MAK FRONTEIRAS MARÍTIMAS? Nasaun sira ne ebé tasi haleu (kosteiru) iha direitu atu determina sira-nia

More information

Secretariado Devisão Relações Publicas, Audiovisual e Documentação Agenda N 0 160/II Reuniaun Plenária Extraordinaria Kinta-feira, 15 de Janeiro de 20

Secretariado Devisão Relações Publicas, Audiovisual e Documentação Agenda N 0 160/II Reuniaun Plenária Extraordinaria Kinta-feira, 15 de Janeiro de 20 Secretariado Devisão Relações Publicas, Audiovisual e Documentação Agenda N 0 160/II Reuniaun Plenária Extraordinaria Kinta-feira, 15 de Janeiro de 2009 Sesaun Plenária ba loron ohin nian, preside husi

More information

Traditional justice workshop report _tetun_

Traditional justice workshop report _tetun_ JUDICIAL SYSTEM MONITORING PROGRAMME PROGRAM PEMANTAUAN SISTEM YUDISIAL RESULTADU REPORTAJEN SORU MUTU KONA BA SISTEMA JUDISIAL FORMAL HO LOKAL Dili, East Timor Juliu 2002 KONA BA JSMP Program pemantaun

More information

Komprende Violénsia Kontra Feto no Labarik iha Timor-Leste: Konkluzaun sira husi Programa Nabilan nia Estudu Baze Sumáriu Relatóriu Australian Embassy

Komprende Violénsia Kontra Feto no Labarik iha Timor-Leste: Konkluzaun sira husi Programa Nabilan nia Estudu Baze Sumáriu Relatóriu Australian Embassy Komprende Violénsia Kontra Feto no Labarik iha Timor-Leste: Konkluzaun sira husi Programa Nabilan nia Estudu Baze Sumáriu Relatóriu Australian Embassy Timor-Leste Komprende Violénsia Kontra Feto no Labarik

More information

Microsoft Word - SP Rede ba Rai Version for Members - reduced.docx

Microsoft Word - SP Rede ba Rai Version for Members - reduced.docx Planu&Estratéjiku&Rede&ba&Rai& 2015"2018 2 Konteúdu Introdusaun*...*3 Istoria*Rede*ba*Rai*...*3 Planu*Estratejiku*2015* *2018*...*5 Observasaun*Forsa*no*Limitasaun*Prosesu*Planu*Estratéjiku*...*6 Estrutura*Relatoriu*Ida*Ne

More information

Microsoft Word - MAHEIN_33_OK.doc

Microsoft Word - MAHEIN_33_OK.doc Introdusaun Mahein Nian Lian Nú. 33, 27 Abril 2012 Serbisu Polisia Tránzitu no Siguransa Rodoviária 1 Serbisu polisia tranzitu no siguransa rodoviária (parajen, hein kareta fatin) hanesan serbisu ne ebé

More information

Fronteiras Marítimas iha Tasi Timor Kay Rala Xanana Gusmão Xefe Negosiador ba Delimitasaun Definitiva Fronteiras Marítimas no Reprezentante Espesial G

Fronteiras Marítimas iha Tasi Timor Kay Rala Xanana Gusmão Xefe Negosiador ba Delimitasaun Definitiva Fronteiras Marítimas no Reprezentante Espesial G Fronteiras Marítimas iha Tasi Timor Kay Rala Xanana Gusmão Xefe Negosiador ba Delimitasaun Definitiva Fronteiras Marítimas no Reprezentante Espesial Governu ba Asuntus Petroleu 1 Istória Badak Tasi Timor

More information

JUDICIAL SYSTEM MONITORING PROGRAMME

JUDICIAL SYSTEM MONITORING PROGRAMME JUDICIAL SYSTEM MONITORING PROGRAMME PROGRAMA DE MONITORIZAÇÃO DO SISTEMA JUDICIAL Aktualizasaun Justica Periodo : Maiu 2008 Edisaun:... /2008 Perspektiva Legal Konaba Klemensia Prefasiu Iha loron 23 Abril

More information

LH konaba PAN Fome Zero

LH konaba PAN Fome Zero La o Hamutuk Institutu Timor-Leste ba Monitor no Analiza Dezenvolvimentu Rua dos Martires da Patria, Bebora, Dili, Timor-Leste Tel: +670 332 1040 email: info@laohamutuk.org Website: www.laohamutuk.org

More information

PROSESU PAGAMENTU BA IDOZUS NO NIA POTENSIALIDADE BA KONFLITU Relatóriu Polítik

PROSESU PAGAMENTU BA IDOZUS NO NIA POTENSIALIDADE BA KONFLITU Relatóriu Polítik Relatóriu Polítika IX Rua No. 5 de Farol PO Box 472 Dili, Timor-Leste +670-331-0353 www.belun.tl Dili, 18 Dezembru 2014 Autór: Constantino da Conçeição Escollano Brandão Costa Ximenes Editór Sira: Hannah

More information

Fabrika Semente iha Caisido Distritu Baucau: Oportunidade no Ameasa? Mahein Nia Lian Nú. 79, 09 Juñu 2014 Relatoriu Fundasaun Mahein Nia Lian ne e sup

Fabrika Semente iha Caisido Distritu Baucau: Oportunidade no Ameasa? Mahein Nia Lian Nú. 79, 09 Juñu 2014 Relatoriu Fundasaun Mahein Nia Lian ne e sup Fabrika Semente iha Caisido Distritu Baucau: Oportunidade no Ameasa? Mahein Nia Lian Nú. 79, 09 Juñu 2014 Relatoriu Fundasaun Mahein Nia Lian ne e suporta husi povu Amerikanu liu husi Ajénsia Estadus Unidus

More information

Foti Liman Hodi Desidi & Dezenvolve Ministério da Administração Estatal Rua Jacinto Cândido Dili, Timor-Leste Phone:

Foti Liman Hodi Desidi & Dezenvolve Ministério da Administração Estatal Rua Jacinto Cândido Dili, Timor-Leste Phone: Foti Liman Hodi Desidi & Dezenvolve Ministério da Administração Estatal Rua Jacinto Cândido Dili, Timor-Leste Phone: 3317202 E-mail: komunikasaun@estatal.gov.tl Suporta hosi: Programa Apoiu Governasaun

More information

World Bank Document

World Bank Document Public Disclosure Authorized Public Disclosure Authorized Public Disclosure Authorized Public Disclosure Authorized 43480 Timor-Leste s Foin-sa e iha Krize: Analiza Situasional kona ba Opsaun Politika

More information

World Bank Document

World Bank Document Public Disclosure Authorized Public Disclosure Authorized Public Disclosure Authorized Public Disclosure Authorized FETO AGRIKULTÓR IHA TIMOR-LESTE: Hadi a Lakuna Produtividade UN Women Timor-Leste no

More information

OJE 2014 no ligasaun ba Ekonomia TL

OJE 2014 no ligasaun ba Ekonomia TL Liu 50% povu moris iha liña pobreza nia okos. 80% povu hela iha area rurais, moris ho agrikultura subsistensia. Liu 1,500 labarik ho idade menus tinan lima mate kada tinan husi kondisaun bele prevene maizumenus

More information

Justisa ba Timor-Leste Nafatin Obrigasaun Internasional

Justisa ba Timor-Leste Nafatin Obrigasaun Internasional La o Hamutuk Institutu Timor-Leste ba Monitor no Analiza Desenvolvimentu I/1a Rua Mozambique, Farol, Dili, Timor-Leste Tel: +670 332 5013 email: info@laohamutuk.org Website: www.laohamutuk.org Justisa

More information

PRELIMINARY STATEMENT TETUM

PRELIMINARY STATEMENT TETUM Misaun Observasaun Eleitoral husi Uniaun Europeia TIMOR-LESTE, Eleisaun Prezidensial no Lejislativa, 2017 DEKLARASAUN PRELIMINARIU DAHULUK 22 Marsu 2017 Timor-Leste organiza eleisaun prezidensial ne ebé

More information

Microsoft Word - ARKTL Constitution_Tetun.doc

Microsoft Word - ARKTL Constitution_Tetun.doc Anexu 2 ASOSIASAUN RADIO KOMUNIDADE TIMOR-LESTE (ARKTL) ASOSIASAUN RADIO KOMUNIDADE TIMOR LESTE (ARKTL) KONSTITUISAUN KÁPITULU Artígu 1 NARAN, STATUTA NO FATIN 1.1. Organizasaun nia naran: Organizasaun

More information

Microsoft Word - TL Econ & Social Brief Final-tetum-jg.doc

Microsoft Word - TL Econ & Social Brief Final-tetum-jg.doc Agostu 2007 Grupu Banku Mundial no Banku ba Dezenvolvimentu Asiatiku nian mak prepara, liu husi konsultasaun ho Parseiru Dezenvolvimentu sira LAOS TRADUSAUN OFISIAL. KARIK IHA DUVIDA RUMA, FAVOR KONSULTA

More information

Taka lakuna jerasaun iha Timor-Leste: Oinsá mak programa kriativu bele kontribui 5 Amy Stevenson, Kim Dunphy, Cesario de Lourdes & Ildefonso da Silva

Taka lakuna jerasaun iha Timor-Leste: Oinsá mak programa kriativu bele kontribui 5 Amy Stevenson, Kim Dunphy, Cesario de Lourdes & Ildefonso da Silva Taka lakuna jerasaun iha Timor-Leste: Oinsá mak programa kriativu bele kontribui 5 Amy Stevenson, Kim Dunphy, Cesario de Lourdes & Ildefonso da Silva Introdusaun Artigu ida-ne'e esplora dezafiu ida-ne'ebé

More information

Microsoft Word - DISKURSU PPN 13 JUNHO 2018.docx

Microsoft Word - DISKURSU PPN 13 JUNHO 2018.docx Excelentismos - Senhor Prezidente Parlamento Nacional IV Legislatura Sesante Dr. Aniceto Longuinos Guterres Lopes, - Distinto Eis- Deputado/Deputada sira IV lezislatura nian, - Senhor Primeiru Ministru

More information

Tema Liturjia domingu ikus Kuarezma nian konvida ita atu kontempla Maromak ne ebé, tan domin, tuun mai hasoru ita, fahe ita-nia umanidade, halo An sai

Tema Liturjia domingu ikus Kuarezma nian konvida ita atu kontempla Maromak ne ebé, tan domin, tuun mai hasoru ita, fahe ita-nia umanidade, halo An sai Tema Liturjia domingu ikus Kuarezma nian konvida ita atu kontempla Maromak ne ebé, tan domin, tuun mai hasoru ita, fahe ita-nia umanidade, halo An sai ema nia atan, husik ema oho Nia atu manán egoízmu

More information

AtReS - Revista Situasaun - Marsu Tetun Final

AtReS - Revista Situasaun - Marsu Tetun Final REVISTA SITUASAUN MARSU 2013 ASUNTU NE EBÉ PRESIZA ATENSAUN IHA FULAN IDA NE E: Buatus Grupu 51 Kaer Aikulit at Tensaun Konflitu iha Fronteira Asaun Violénsia entre grupu arte marsiais balu TENDENSIA KONFLITU

More information

Microsoft Word - jujunepozisaunjsmp_t

Microsoft Word - jujunepozisaunjsmp_t JUDICIAL SYSTEM MONITORING PROGRAMME PROGRAMA DE MONITORIZAÇÃO DO SISTEMA JUDICIAL Justice Update June 2009 Abortu Entre Moral no Direitu Umanos Resposta no Klarifikasaun Pozisaun Institusiaonal JSMP ba

More information

Alkatiri4Feb2013en

Alkatiri4Feb2013en INTERVENSAUN IHA ABERTURA DEBATE LEI OJE 2013 SEKRETÁRIU-JERÁL FRETILIN NO DEPUTADU, HODI BANKADA PARLAMENTÁR FRETILIN NIA NARAN KOMBATE KIAK NO HATUUN INFLASAUN NU UDAR PEDRA-DE-TOQUE HODI LAO BA DEZENVOLVIMENTU

More information

Orsamentu Jerál Estadu ba tinan 2016_

Orsamentu Jerál Estadu ba tinan 2016_ DISKURSU HOSI ESELÉNSIA PRIMEIRU-MINISTRU REPÚBLIKA DEMOKRÁTIKA TIMOR-LESTE, DR. RUI MARIA DE ARAÚJO, IHA BIBAN APREZENTASAUN PROPOSTA LEI ORSAMENTU JERÁL ESTADU BA 2016 Parlamentu Nasionál Loron 1, fulan

More information

Microsoft Word - wjureport125_t

Microsoft Word - wjureport125_t JUDICIAL SYSTEM MONITORING PROGRAMME PROGRAMA DE MONITORIZAÇÃO DO SISTEMA JUDICIAL PROVIZAUN ARTIGU 125 KODIGU PROSESU PENAL: LORI IMPLIKASAUN DILEMATIKU BA VITIMA VIOLENSIA DOMESTIKA HO APOIU HUSI: DILI,

More information

FretilinOGE19-21Dez2018te

FretilinOGE19-21Dez2018te INTERVENCAO FINAL DA BANCADA FRETILIN NA OCASIAO DA VOTACAO FINAL E GLOBAL DA LEI DO OGE 2019 21 Dezembru 2018 Sr. Presidente Parlamento Nacional, Sr. Primeiro Ministro, e Membros do VIII Governo Constitucional,

More information

Submisaun Luta Hamutuk ba OGE 2011 ba Komisaun C

Submisaun Luta Hamutuk ba OGE 2011 ba Komisaun C INSTITUTUBAPESQUIZA/INVESTIGASAUN,ADVOKASIANOKAMPAÑA Timor LesteInstituteforResearch,AdvocacyandCampaigns Add:RuaGov.CelestinodaSilva Farol,AldeiaLirio,SucoMotael,VeraCruz,Dili EmailAdd:lutahamutuk2005@yahoo.comorlutahamutuk.timorleste@gmail.com

More information

Land_Law_tetum_Version_3_change[1]

Land_Law_tetum_Version_3_change[1] LEI Nº /2009 [Preâmbulo] REJIME ESPESIÁL KONA BA DEFINISAUN NA IN BA BENS IMÓVEIS NIAN KAPÍTULU I OBJETU NO DEFINISAUN SIRA Artigu 1.º (Objetu) 1. Lei ida ne e estabelese rejime espesiál ba definisaun

More information

Sobrevive Iha Impunidade Istória Feto sira ne ebé la hetan nafatin Justisa

Sobrevive Iha Impunidade Istória Feto sira ne ebé la hetan nafatin Justisa Sobrevive Iha Impunidade Istória Feto sira ne ebé la hetan nafatin Justisa SOBREVIVE IHA IMPUNIDADE Istória Feto sira ne ebé la hetan nafatin Justisa Edisaun Daruak, Fevereiru 2018 Ekipa Hakerek Na in

More information

9 Subsidiu ba idozu: Hare e fali politika cash transfer 1 nao- kondisional iha Timor-Leste Antisidente Peskiza Therese Nguyen Thi Phuong Tam Nudar est

9 Subsidiu ba idozu: Hare e fali politika cash transfer 1 nao- kondisional iha Timor-Leste Antisidente Peskiza Therese Nguyen Thi Phuong Tam Nudar est 9 Subsidiu ba idozu: Hare e fali politika cash transfer 1 nao- kondisional iha Timor-Leste Antisidente Peskiza Therese Nguyen Thi Phuong Tam Nudar estadu demokratiku post konflitus, Timor-Leste (TL) sei

More information

16 Projetu edukativu Pastorál Juveníl Inspetoria nian Filhas de Maria Ausiliadora Inspetoria S. Maria D. Mazzarello TIN Timor - Indonézia

16 Projetu edukativu Pastorál Juveníl Inspetoria nian Filhas de Maria Ausiliadora Inspetoria S. Maria D. Mazzarello TIN Timor - Indonézia 16 Projetu edukativu Pastorál Juveníl Inspetoria nian Filhas de Maria Ausiliadora Inspetoria S. Maria D. Mazzarello TIN Timor - Indonézia ESKOLA Ambiente ne ebé dezenvolve matenek ne ebé sira iha tuir

More information

Microsoft Word - SK_TDB_ DEZEMBRU_2014 I _2_.doc

Microsoft Word - SK_TDB_ DEZEMBRU_2014  I _2_.doc JUDICIAL SYSTEM MONITORING PROGRAMME PROGRAMA MONITORIZASAUN BA SISTEMA JUDISIÁRIU Sumáriu Kazu Tribunál Distritál Baucau Dezembru 2014 Sumáriu prosesu julgamentu kazu iha Tribunál Distritál Baucau- Periódu

More information

Jun-Agos 1

Jun-Agos 1 Jun-Agos 1 KONTEÚDU 3 Editoriiál 3 Husi Provinsiiál 5 Halo buat ne ebé nia dehan 6 Sai Betánia 9 Hoseias: knananuk ida fidelidade nian 11 Fila fali ba abut 31 Lidun moris konsagrada 32 Klima orasaun nian

More information

Backup_of_ALOLA ANNUAL REPORT 2015 DRAFT Kinta tetum

Backup_of_ALOLA ANNUAL REPORT 2015 DRAFT Kinta tetum 2015 RELATÓRIO ANUAL Fundasaun Alola Advokasia Promove Feto Nia Direitu Umanu FUNDASAUN ALOLA Strong Women Strong Nation - Feto Forte Nasaun Forte FETO TIMOR-LESTE IHA STATUS IGUAL IHA ASPEITU MORIS HOTU-HOTU

More information

ANÁLIZA RISKU NO BENEFISIU PIPELINE G

ANÁLIZA RISKU NO BENEFISIU PIPELINE G http://www.lestenews.com/2019/05/21/analiza-risku-no-beneisiu-pipeline-gas-kampu-greater-sunrise-mai-timor-leste ANÁLIZA RISKU NO BENEFISIU PIPELINE GAS KAMPU GREATER SUNRISE MAI TIMOR LESTE Teodoro M.

More information

Rezumu Politika_Cover_Tetun_Belun

Rezumu Politika_Cover_Tetun_Belun Dinámika Konflitu no Violénsia Liga ba Artes Marsiais iha Timor Leste ONG Belun Rezumu Politika Maiu 2014 Dokumentu ida ne e produz husi programa DAME (Democracy and Development in Action through the Media

More information

Tema Liturjia domingu daruak Adventu nian hato o apelu ida atu hasoru malu hikas ho Maromak, ba konversaun. Husi nia parte, Maromak nafatin prontu atu

Tema Liturjia domingu daruak Adventu nian hato o apelu ida atu hasoru malu hikas ho Maromak, ba konversaun. Husi nia parte, Maromak nafatin prontu atu Tema Liturjia domingu daruak Adventu nian hato o apelu ida atu hasoru malu hikas ho Maromak, ba konversaun. Husi nia parte, Maromak nafatin prontu atu oferese ba ema mundu foun liberdade nian, justisa

More information

Konta Jeral Estadu 2011

Konta Jeral Estadu 2011 DISKURSU SUA EXELÊNSIA PRIMEIRU-MINISTRU KAY RALA XANANA GUSMAO NIAN IHA OKAZIAUN DEBATE KONA-BA KONTA JERAL ESTADU NIAN 2011 Parlamentu Nasional, Díli 11 Dezembru 2012 Sua Exelênsia Señor Prezidente Parlamentu

More information

Deklarasaun Politika CNRT

Deklarasaun Politika CNRT Deklarasaun Politika P-CNRT DEBATE GENERALIDADE OGE 2017 23 Novembru 2016 Deputado Natalino dos Santos Nascimento - Prezidente Bankada CNRT Parlamento Nacional SE. Presidente do Parlamento Nasional, Sr.

More information

ALOLA ANNUAL REPORT 2018 TETUM Final FOR pRINTING eDITING VERS.cdr

ALOLA ANNUAL REPORT 2018 TETUM Final FOR pRINTING eDITING VERS.cdr Fundasaun ALOLA Relatório anual FUNDASAUN ALOLA - Strong Women Strong Nation FETO TIMOR-LESTE IHA STATUS IGUÁL IHA ASPEITU MORIS HOTU-HOTU (Asesu, partisipasaun, papél iha halo desizaun, goza benefísiu

More information

Jan-Fev 1

Jan-Fev 1 Jan-Fev 1 KONTEÚDU 3 Editoriiál 3 Husi Provinsiiál 5 Halo buat ne ebé nia dehan 6 Profeta Habacuc 8 Adão no Eva no salan orijinál 10 Fila fali ba abut 11 Estréia 2014 18 P. Pascual Chavez nia hanoin kona-ba

More information

Set-Dez 1

Set-Dez 1 Set-Dez 1 KONTEÚDU 3 Editoriiál 3 Husi Provinsiiál 5 Halo buat ne ebé nia dehan 7 Jezús, ita-nia maluk dalan nian 10 Emaus 36 Profesia vida relijioza 42 Mehi no esperansa komunidade sira FMA TIN nian ba

More information

Estratejia Parseria País: Timor-Leste, tinan : AVALIASAUN SETÓR (SUMÁRIU): FINANSAS

Estratejia Parseria País: Timor-Leste, tinan : AVALIASAUN SETÓR (SUMÁRIU): FINANSAS Estratejia Parseria País: Timor-Leste, tinan 2011 2015 AVALIASAUN SETÓR (SUMÁRIU): FINANSAS 1 Mapa Dalan iha Setór ne e 1. Dezempeñu, Problema, no Oportunidade sira iha Setór ne e a. Atividade bankáriu

More information

JUDICIAL SYSTEM MONITORING PROGRAMME PROGRAMA MONITORIZASAUN BA SISTEMA JUDISIÁRIU SUBMISAUN PENSAUN MENSÁL VITALÍSIA: Projetu Lei Nú. 5/III no Projet

JUDICIAL SYSTEM MONITORING PROGRAMME PROGRAMA MONITORIZASAUN BA SISTEMA JUDISIÁRIU SUBMISAUN PENSAUN MENSÁL VITALÍSIA: Projetu Lei Nú. 5/III no Projet JUDICIAL SYSTEM MONITORING PROGRAMME PROGRAMA MONITORIZASAUN BA SISTEMA JUDISIÁRIU SUBMISAUN PENSAUN MENSÁL VITALÍSIA: Projetu Lei Nú. 5/III no Projetu Lei Nú. 9/III kona-ba Pensaun Mensál Vitalísia ba

More information

Mar-Abr 1

Mar-Abr 1 Mar-Abr 1 KONTEÚDU 3 Editoriiál 3 Husi Provinsiiál 5 Halo buat ne ebé nia dehan 6 Ester feto ne ebé salva nia povu 11 Fila fali ba abut 12 Don Bosco edukadór 15 Don Bosco nia ksolok 118 Mártir foin-sa

More information

««free ««gratis ««free ««gratis ««free ««gratis ««Buletin La o Hamutuk Vol. 19, No. 1 Maiu 2018 Parabens ba Povu Timor-Leste no Membru Parlamentu no G

««free ««gratis ««free ««gratis ««free ««gratis ««Buletin La o Hamutuk Vol. 19, No. 1 Maiu 2018 Parabens ba Povu Timor-Leste no Membru Parlamentu no G ««free ««gratis ««free ««gratis ««free ««gratis ««Buletin La o Hamutuk Vol. 19, No. 1 Maiu 2018 Parabens ba Povu Timor-Leste no Membru Parlamentu no Governu VIII La o Hamutuk hakarak hato o parabens ba

More information

Akompañamentu joven Laura Vicuña nian Out-Dez 1

Akompañamentu joven Laura Vicuña nian Out-Dez 1 Akompañamentu joven Laura Vicuña nian Out-Dez 1 KONTEÚDU 3 Editoriiál 3 Husi Provinsiiál 5 Halo buat ne ebé Nia dehan 6 Harohan atu manán tentasaun 9 Maria akompaña Apóstolu iha Kreda nia inísiu 11 Fila

More information